Nowe technologie i prawa człowieka

W 2016 roku obrońcy praw człowieka padli ofiarą cyberataków, zatrzymań i morderstw

Prawie 300 obrońców praw człowieka zostało zamordowanych w ubiegłym roku. Nowy raport organizacji Frontline Defenders przedstawia zagrożenia i niebezpieczeństwa, jakie obrońcy praw człowieka napotykają na co dzień w swojej pracy.

by Federica Brioschi
Organizacja Front Line Defenders rozpoczęła 2017 rok od wydania raportu dotyczącego zagrożeń na jakie narażeni byli obrońcy praw człowieka w 2016 roku.

Ustalenia zawarte w raporcie nie wyglądają zachęcająco: w 2016 roku zamordowano, w 25 krajach, 281 obrońców praw człowieka. Frontline Defenders zarejestrował największą liczbę zabójstw w Brazylii i Kolumbii, a następnie w innych krajach Ameryki Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej (zwłaszcza na Filipinach), podczas gdy w Afryce i na Bliskim Wschodzie morderstw było mniej.

Prawie połowa wszystkich obrońców praw człowieka, która zginęła, walczyła o obronę prawa do terytorium, praw rodzimych mieszkańców i ochronę środowiska. Najczęściej zabójstwa były poprzedzone groźbami i ostrzeżeniami, które w większości przypadków bezskutecznie zgłaszano na policję.

Działania podejmowane przeciwko obrońcom praw człowieka

Penalizacja jest rutynową praktyką rządów, które starają się uciszyć obrońców praw człowieka i zniechęcić innych do współpracy. Argument bezpieczeństwa narodowego jest nadal bardzo często wykorzystywany do uzasadnienia procesów, zabójstw, wyroków śmierci i innych działań stosowanych wobec obrońców praw człowieka.

W wielu przypadkach doszło do bezpodstawnych zatrzymań, a w dużej ilości krajów przekroczono lub ignorowano maksymalny czas tymczasowych aresztowań. W niektórych przypadkach, obrońcy praw człowieka znikali i byli trzymani w więzieniach, bez możliwości kontaktu z rodzinami i bez dostępu do prawnika.

Niektóre kraje europejskie usprawiedliwiały ograniczenie podstawowych praw, takich jak wolność zgromadzeń, obawami przed terroryzmem  (Image: mw238/Flickr)


Innymi instrumentami używanymi do powstrzymania pracy obrońców praw człowieka są zakazy podróży (szczególnie związane z pracą Rady Praw Człowieka ONZ), cyberataki lub wprowadzenie restrykcyjnych przepisów dotyczących cyberprzestępczości.

W wielu przypadkach przyczyną niechęci rządu wobec obrońców praw człowieka i rdzennej ludności były interesy gospodarcze. Często inwestycje były finansowane przez międzynarodowe instytucje finansowe lub zachodnie i chińskie korporacje. To pokazuje, że pomimo wielu przyjętych przez te instytucje zasad, nie przestrzegają one praw człowieka.

"W Hondurasie, zabójstwo Berty Cáceres, broniącej praw rdzennej ludności, chroniącej środowisko naturalne i prawa kobiet, zaszokowało społeczność praw człowieka. Cáceres cieszyła się krajowym i międzynarodowym prestiżem, miała szeroką sieć wsparcia i była beneficjentem środków ostrożności komisji ds. praw człowieka Organizacji Państw Amerykańskich (IACHR)” – czytamy w raporcie.

Szkodzenie organizacjom pozarządowym

Innym sposobem na utrudnianie lub wstrzymywanie pracy obrońców praw człowieka jest wydawanie ustaw dotyczących organizacji pozarządowych, w których pracują. Wiele z tych przepisów ma utrudniać organizacjom pozarządowym zbieranie pieniędzy w danym kraju lub otrzymywanie środków finansowych z zagranicy. Inne taktyki obejmują tworzenie listy organizacji pozarządowych, krajowych lub międzynarodowych dopuszczonych do pracy w danym kraju.

Położenie geograficzne

Raport jest dodatkowo podzielony na strefy geograficzne: Afrykę, obie Ameryki, Azję i Pacyfik, Europę i Azję Środkową, Bliski Wschód i Afrykę Północną. W Afryce, bezpieczeństwo obrońców praw człowieka było zagrożone, zwłaszcza w związku z kwestią demokratyzacji i wolności zrzeszania się.

W obu Amerykach, wobec obrońców praw człowieka, stosowane były kampanie oszczerstw, a policja i wojskowi często używali nadmiernej siły w celu rozpędzenia demonstracji.

Na Węgrzech obrońcy praw człowieka, pomagający uchodźcom, byli nękani przez policję i urzędników państwowych. (Image: Peter Tkac)


W Europie przepisy antyterrorystyczne nie ograniczają swobody obywatelskiej (takiej jak wolność zgromadzeń) związanej z pracą obrońców praw człowieka. W regionie Azji Centralnej można dostrzec ogólne kurczenie się przestrzeni debaty publicznej i rosnącą nietolerancję wobec alternatywnych ideologii i przekonań. Na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, obrońcy praw LGBTI pracują w bardzo nieprzyjaznym środowisku, a czasami skazywani są na wyrok śmierci.

W regionie Azji i Pacyfiku, obrońcy praw człowieka byli przedstawiani jako wrogowie państwa i zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, tak aby zmniejszyć poparcie dla ich pracy.

Na Filipinach prezydent Rodrigo Duterte zatwierdził egzekucje pozasądowe dla osób zaangażowanych w handel narkotykami i groził, że zabije obrońców praw człowieka krytykujących jego sposoby radzenia sobie z przestępstwami narkotykowymi.


Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before anyone else!

You can follow what we are doing for your rights!

You will know about our achivements!

Show me a sample!