Monitoring UE

Polski Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wniosek Prokuratora Generalnego w sprawie Krajowej Rady Sądownictwa

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że obecna procedura wyboru sędziów będących członkami KRS narusza Konstytucję.

by Polish Helsinki Foundation for Human Rights
Wniosek do Trybunału skierował w kwietniu 2017 r. Prokurator Generalny. Równolegle w Sejmie znajduje się rządowy projekt zmiany ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.

Wybór sędziów do KRS

Prokurator Generalny zarzucił obecnej procedurze wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa (w systemie wyborów pośrednich przez przedstawicieli zebrań sędziów sądów apelacyjnych oraz przez przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów), że ogranicza bierne prawo wyborcze do KRS.

Trybunał podzielił ten argument, wskazując, że Konstytucja nie określa kryteriów, które ustawodawca mógłby przyjąć, by zróżnicować możliwość kandydowania sędziów na członka KRS. W konsekwencji ustawodawca nie może ich dowolnie określać.

Siedziba Krajowej Rady Sądownictwa w Warszawie. (Image: Adrian Grycuk)

Niejawne posiedzenie

„Z zaprezentowanych ustnych motywów orzeczenia nie wynika jednak, czy Trybunał analizował, czy istniejąca procedura w sposób racjonalny i proporcjonalny kształtuje kryteria wyboru sędziów do KRS” – argumentuje dr Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC.

Brak takiej analizy wynika m.in. z tego że Trybunał tak ważną sprawę ustrojową rozpatrywał na posiedzeniu niejawnym i w bardzo pospieszny sposób. Trybunał wyznaczył termin ogłoszenia wyroku w ubiegłym tygodniu. Co więcej, wyrok zapadł z udziałem tzw. sędziów dublerów.

Kadencje członków KRS

Trybunał uznał, że dotychczasowe rozumienie przepisów o kadencji członków KRS (jako kadencji indywidualnej) jest również niezgodne z Konstytucją.

Poland's Constitutional Tribunal, seen here, has been engaged in a struggle with the government over issues related to judicial independence.

Zdaniem Trybunału, konstrukcja przepisu konstytucyjnego wskazuje to, że wszyscy wybierani członkowie KRS mają jedną, wspólną kadencję. Chodzi tu łącznie o 15 sędziów poszczególnych sądów, jak i 4 posłów oraz 2 senatorów.

„Takie rozumienie przepisu wydaje się stanowić pretekst do tego, aby wprowadzić projektowane zmiany w funkcjonowaniu KRS, w szczególności wyboru sędziów do Rady” – ocenia Barbara Grabowska-Moroz. „Zmiany te nie mogą jednak pomijać faktu, że Krajowa Rada Sądownictwa, aby móc zabezpieczyć niezależność sądów, musi być również niezależna od władzy politycznej” – dodaje dr Barbara Grabowska-Moroz.

Zmiany w ustawie o KRS

Nowelizacja ustawy o KRS, dyskutowana obecnie w Sejmie, przewiduje, że sędziów do KRS będzie wybierał Sejm (więcej informacji o projekcie dostępnych jest tutaj). Wykracza to poza granice kompetencji Sejmu, który na podstawie Konstytucji ma prawo wybrać 4 swoich przedstawicieli do Rady.

Trybunał nie orzekł jednak, że wybór sędziów przez samych sędziów narusza Konstytucję. Dzisiejsze rozstrzygnięcie Trybunału nie powoduje również skrócenia czy przerwania kadencji obecnych członków KRS.

Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before anyone else!

You can follow what we are doing for your rights!

You will know about our achivements!

Show me a sample!