Zgodnie z prawem Unii Europejskiej, przyjętym przez Państwa Członkowskie, osoba ubiegająca się o azyl musi mieć zagwarantowane godne warunki do życia. Pomoc powinna obejmować miejsce do zamieszkania, pożywienie i ubranie. Państwa mają swobodę w wyborze sposobu dostarczenia pomocy - może być udzielona w formie rzeczowej lub bonów towarowych. Wartość udzielanej pomocy pozostaje do decyzji Państw Członkowskich.

W październiku 2010 roku, rodzina Saciri złożyła w Belgii wniosek o przyznanie azylu. Instytucja przyjmująca ("Fedasil") poinformowała rodzinę, że w związku z przepełnieniem swoich zasobów, nie mogą zapewnić im miejsca do życia. W związku z tym, czekając na udzielenie azylu, rodzina wynajęła mieszkanie na rynku prywatnym. Nie posiadali jednak środków na opłacenie czynszu. Zgłosili się do pomocy społecznej z prośbą o środki na ten cel. Ci jednak odmówili, twierdząc, że rodzina nie może otrzymać wsparcia, bo znajduje się poza strukturami Fedasil.

W swoim orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślił, że Państwa mają obowiązek zapewnienia pomocy osobom ubiegającym się o azyl od momentu złożenia prośby o udzielenie go. Poszanowanie praw podstawowych, zwłaszcza wymagań wyłożonych w pierwszym artykule Karty, które nakazują poszanowanie ludzkiej godności, zabrania odmówienia pomocy ubiegającym się o azyl.

Według Trybunału, prawo UE nie zabrania włączenia innych instytucji publicznej opieki społecznej w proces zapewnienia miejsc do zamieszkania, w sytuacji kiedy zasoby przeznaczone dla osób ubiegających się o azyl są przepełnione. Jest to możliwe, pod warunkiem że zapewni się przestrzeganie minimalnych standardów wyznaczonych przez prawo UE.

Orzeczenie w sprawie Saciri pokazuje, że o ile Państwa Członkowskie mogą decydować o formie udzielenia pomocy (rzeczowa lub bony), jej poziom powinien być zawsze wystarczający i adekwatny. Państwa powinny zadbać o nierozdzielanie rodzin i wziąć pod uwagę dobro dzieci - pomoc musi być udzielona w formie, która zapewni im zamieszkanie wspólnie z rodzicami. Jednocześnie Trybunał podkreślił, że nie właściwym jest pozostawianie osobom poszukującym azylu zadania samodzielnego znalezienia odpowiedniego miejsca zamieszkania.

Orzeczenie w sprawie Saciri - C-79/13

Zuzanna Warso, prawniczka w Helsińskiej fundacji Praw Człowieka