Nowe technologie i prawa człowieka

Prawa człowieka a terroryzm: Wywiad z byłym sprawozdawcą ONZ

Rights International Spain przeprowadziło rozmowę z Martinem Scheininem, specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. praw człowieka i walki z terroryzmem w latach 2005-2011.

by Rights International Spain

Oto lista tematów, które zostały omówione podczas wywiadu. Wywiad zaś można obejrzeć poniżej.

Niebezpieczeństwa niejasnego i nieprecyzyjnego ustawodawstwa

Zdaniem Scheinina, jedynym skutecznym sposobem walki z terroryzmem jest przyjęcie bardzo jasnych regulacji. “Jeśli przepisy są niejasne i nieprecyzyjne, kończy się to tak, że są nadużywane, a w najgorszym wypadku - osiągają skutek odwrotny do zamierzonego” - mówi Scheinin. “Poprzez określanie każdej różnicy zdań jako powiązań z terroryzmem, państwo podważa swoją własną legitymację”.

Jedyną rzeczą, która powinna być karana jest podżeganie do terroryzmu, lecz “musi istnieć zamiar zachęcania innych ludzi do popełnienia aktów terroryzmu i obiektywne niebezpieczeństwo, że do jednego lub więcej aktów terroryzmu rzeczywiście dojdzie. Dopiero wtedy można mówić o karalności”.

Całkowite odosobnienie w Hiszpanii “anomalią w Europie”

Według Scheinina, “to, że Hiszpania upiera się przy instytucji całkowitego odosobnienia dla osób podejrzanych o terroryzm, jest naprawdę anomalią w dzisiejszej Europie, bardzo niewłaściwym stanowiskiem”.

Niebezpieczeństwa związane z ustanawianiem prawa po atakach terrorystycznych

“Panika tworzy bardzo złe regulacje. Tworzy przepisy źle sformułowane, które naruszają prawa człowieka, a nie stanowią właściwiej odpowiedzi na terroryzm” - mówi Scheinin. Największym problemem jest to, że władze podejmują działania bez sprawdzenia, czy stare przepisy są dobre i czy przynoszą one jakiś skutek w walce z terroryzmem. Zdaniem Scheinina, po atakach na francuską gazetę Charlie Hebdo, powtórzyliśmy te same błędy, jakie popełniono po 11 września, wprowadzając przepisy stanowiące “prawdziwe niebezpieczeństwo dla swobód obywatelskich”.

Porażka profilowania

Scheinin stwierdza jednoznacznie: “Profilowanie terrorystów jest jedną z największych porażek paniki po 11 września. W rzeczywistości, mówi, “nic nie wyszło z tych wysiłków - to był błąd od samego początku: zaczynasz się od identyfikowania narodowości, a potem wykluczasz własnych obywateli, a jednak większość prawdziwych terrorystów to twoi własni obywatele. Zatem kończy się to tym, że wykluczamy prawdziwe zagrożenie”.

Masowy nadzór: nieskuteczne naruszanie praw

“Wielką porażką dzisiejszych czasów jest masowy nadzór”. Były specjalny sprawozdawca ONZ mówi, że doniesienia Snowdena ujawniły, jak wiele danych zostało zgromadzonych, w tym kompleksowe metadane, ujawniające dużo informacji na temat osób, “w tym poufne dane osobowe”.

“Problemem nie jest to, że policja i służby wywiadowcze nie wiedzą, kogo szukają” - mówi. “Problemem jest to, że próbują oni śledzić zbyt wiele osób z powodu ich obsesji gromadzenia danych o wszystkich”. Scheinin uważa, że masowy nadzór okazał się nieskuteczny w walce z terroryzmem.

Prawo do prywatności musi być rozwijane

Scheinin żałuje, że prywatność stała się “niedocenianym prawem, w tym sensie, że nie ma na jego temat zbyt wiele orzecznictwa”. Pozytywnym byłoby - jego zdaniem - jeśli “Komitet Praw Człowieka przyjąłby Ogólny Komentarz dotyczący prawa do prywatności”, który zawierałby “test odpowiednich ograniczeń, według którego można by ocenić, co jest bezprawne lub czym jest arbitralna ingerencja w prywatność” (podobny do testu przy swobodzie wypowiedzi).

Nowy protokół Rady Europy w sprawie zagranicznych bojowników terrorystycznych

“Protokół ten jest iluzją, ponieważ stara się on rozwiązać zjawisko zagranicznych bojowników terrorystycznych, lecz w rzeczywistości jest bezużyteczny, jako że terroryzm jest definiowany w odniesieniu do czynów, które nie są popełnione przez zagranicznych bojowników terrorystycznych”. Scheinin uważa, że poprzez ten protokół “tworzymy nowy bałagan prawny”.

Potrzeba konstruktywnej pracy

Były sprawozdawca opowiedział się za promowaniem “praktycznych działań w celu angażowania wspólnot, także tych, z których wywodzą się przyszli terroryści”. Twierdzi on, że ten typ pracy w żadnym wypadku nie powinien oznaczać “zapobiegania radykalizacji”, lecz “zapobieganie terroryzmowi”. Celem jest zapobieganie rekrutowaniu ludzi do popełniania aktów terroryzmu.

Naruszenia praw człowieka i zadośćuczynienia dla ofiar terroryzmu

Scheinin podkreślił paradoksalną postawę wielu państw, gdy są potępiane za łamanie praw człowieka w walce z terroryzmem. Zwykle wtedy mówią one: “Czemu nas krytykujecie, czemu nie krytykujecie terrorystów i nie stajecie w obronie praw ofiar terroryzmu?”. Z doświadczenia Scheinina wynika, że kiedy pytał on rządzących, co oni robią, aby promować i chronić prawa ofiar terroryzmu, “często słyszał w odpowiedzi milczenie”.

Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before everyone else!

You can follow what we are doing for your right!

You will know about our achivements!

Show me a sample!