Nowe technologie i prawa człowieka

​Nierówne regulacje dotyczące reklam politycznych w UE zagrażają wolnym i uczciwym wyborom

Kwestia uregulowania reklamy politycznej budzi kontrowersje, a każdy kraj UE posiada własne zestawy przepisów. Łączy je jednak jedno: wyraźne (i rosnące) zagrożenie dla wolnych i uczciwych wyborów stwarzane przez nierówne, przestarzałe przepisy reklamowe.

by LibertiesEU

Liberties i organizacje praw człowieka w Bułgarii, na Węgrzech, we Włoszech, w Holandii i Słowenii przyjrzały się regulacjom reklamy politycznej w swoich krajach. Zidentyfikowaliśmy kilka kluczowych kwestii, które mogą zagrażać wolnym i uczciwym wyborom oraz innym podstawowym wartościom uznawanym w art. 2 Traktatu UE.

Nierównomierne wydatki, niejednakowy przekaz

Aktorzy polityczni korzystają z różnych mediów, m.in. mediów internetowych, prasy, radia lub telewizji, aby dotrzeć do swoich wyborców i przekonać ich, że są w stanie najlepiej rozwiązać ich problemy. To ważne: obywatele muszą mieć możliwość poznania programu kandydatów politycznych lub treści referendum.

Przeczytaj pełny raport Liberties na temat regulacji reklamy politycznej w UE

Jednak istnieje również ryzyko związane z reklamą polityczną. Nierównomierne finansowanie – czasami pochodzące z niejasnych źródeł – umożliwia jednej ze stron dotarcie do szerszego grona odbiorców. Kontrola polityczna nad mediami, w tym mediami publicznymi, może wpływać na decyzje redakcyjne i faworyzować jedną partię nad drugą. Za pomocą reklam ukierunkowanych można obiecywać różne rzeczy różnym osobom, a inne wykluczać z grupy odbiorców.

Brak regulacji w kwestii reklam internetowych

Reklamy polityczne podlegają wielu przepisom. Prawa wyborcze zazwyczaj regulują wydatki partii politycznych i obejmują zasady przejrzystości, sankcje za naruszenia i okresy ciszy wyborczej. Przepisy dotyczące mediów mają na celu zapewnienie równego traktowania wszystkich stron, m.in. zapewniając sprawiedliwy przydział czasu antenowego, jaki partie polityczne otrzymują w telewizji krajowej oraz przejrzystość w zakresie własności mediów.

Nadal brakuje jednak regulacji w kwestii reklamy internetowej. Niderlandy przyjęły kodeks postępowania, ale nie zawiera on mechanizmu egzekwowania. Włochy wprowadziły wytyczne dotyczące targetowania online, ale są one całkowicie dobrowolne. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO) to jedyny horyzontalny akt prawny, który ma zastosowanie we wszystkich pięciu krajach.

Zidentyfikowano trzy kluczowe problemy

Komisja Europejska chce ujednolicić warunki reklamy politycznej w UE. Zrobiła ku temu pierwszy krok i w listopadzie 2021 r. przedstawiła swoją propozycję w tej kwestii. Twierdzi, że reklama polityczna ma charakter transgraniczny (np. politycy mogą dotrzeć do potencjalnych wyborców mieszkających za granicą), a zatem art. 114 TFUE daje jej uprawnienia do przyjmowania środków w tej sprawie. W rzeczywistości potrzebne są bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące przejrzystości, które pomogą zapewnić właściwe monitorowanie i egzekwowanie przepisów.

W naszym raporcie zidentyfikowaliśmy trzy główne problemy, z którymi borykają się wybrane kraje. Są to:

1. przestarzałe przepisy dotyczące reklamy politycznej;

2. słaby nadzór i organy egzekucyjne; oraz

3. nieprzejrzyste praktyki reklamowe organizacji związanych z partiami politycznymi. W naszym raporcie zawarliśmy również rekomendacje skierowane zarówno do UE, jak i rządów pięciu państw członkowskich.

Inne materiały Liberties:

Political Advertising On Social Media Threatens Our Democracies & Should Be Banned

Political Advertising: Tailored Political Ads Further Erode Democracy in Hungary

Targetowanie reklam politycznych powinno być ograniczone do minimum. Dokument strategiczny.

Liberties Media Freedom Report 2022

Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before everyone else!

You can follow what we are doing for your right!

You will know about our achivements!

Show me a sample!