Nowe technologie i prawa człowieka

Gromadzenia informacji medycznych o pacjentach

W ostatnim czasie problematyka prawa do prywatności, tradycyjnie i historycznie dotycząca przede wszystkim ochrony życia rodzinnego, miru domowego czy dobrego imienia, kojarzona jest dziś najczęściej z zagadnieniem gromadzenia danych osobowych związanych

by Polish Helsinki Foundation for Human Rights

Wydarzeniem, wokół którego zaistniała omawiana sprawa, było przeprowadzenie u L.H. w 1997 r. zabiegu sterylizacji, który wykonano w jednym z państwowych szpitali bez zgody pacjentki, podczas porodu, który przebiegał z komplikacjami i zakończył się cesarskim cięciem. Rezultatem postępowania zainicjowanego przez L.H., było orzeczenie sądowe z 2006 r. przyznające skarżącej odszkodowanie ze strony szpitala, w którym dokonano zabiegu sterylizacji. Jednak jeszcze w trakcie toczącego się postępowania państwowa instytucja zajmująca się kontrolą jakości wykonywanych usług medycznych (Quality Control for Medical Care and Fitness for Work - MADEKKI), na wniosek dyrektora szpitala, rozpoczęła zbieranie informacji na temat historii medycznej skarżącej. O fakcie tym L.H. została poinformowana w rozmowie telefonicznej z przedstawicielem MADEKKI, wówczas też przedstawiciel ten miał powiedzieć skarżącej, że zabieg sterylizacji był jej własną winą. Sprawa trafiła do sądów kolejnych instancji, które orzekały (stosując jednak różną argumentację), iż MADEKKI nie naruszyła prawa do prywatności skarżącej, choć dane, które zebrano i na podstawie których powstał medyczny raport, zawierały najbardziej wrażliwe dane dotyczące wielu lat historii leczenia L.H.

Trybunał zajął jednak stanowisko skrajnie odmienne od tego prezentowanego przez łotewskie sądy. Przede wszystkim Trybunał przypomniał, jak należy interpretować zakres prawa do prywatności w przypadku gromadzenia danych medycznych, włączając ich ochronę do grupy najważniejszych czynników, które pozwalają na korzystanie przez jednostkę z jej prawa do poszanowania życia prywatnego. Zagwarantowanie poufności danych medycznych winno być, zdaniem Trybunału, priorytetowe dla wszystkich państw-stron Konwencji: „Kluczowym jest, aby nie tylko respektować poczucie prywatności pacjenta, lecz również aby zachować wiarę w profesję medyczną (…)”.

Następnie Trybunał zwrócił uwagę na fakt, iż informacje na temat leczenia L.H. zaczęto gromadzić po upływie 7 lat od zabiegu sterylizacji, kiedy skarżąca pozostawała w nierozstrzygniętym jeszcze sporze prawnym ze szpitalem. Trybunał odrzucił w związku z tym argumenty podnoszone przez stronę rządową, która wskazywała, iż zgromadzone informacje potrzebne były do oceny ewentualnej winy lekarza, który przeprowadzał wówczas właściwe zabiegi medyczne, przypominając również, że ani szpital ani MADEKKI nie posiadały zdolności do orzekania o możliwej odpowiedzialności prawnokarnej lekarza.

Jednocześnie podstawą stwierdzenia przez ETPC pogwałcenia praw skarżącej było uznanie przepisów prawnych, regulujących działalność MADEKKI, za niewystarczająco precyzyjnie i jasno sformułowane oraz za niegwarantujące właściwej ochrony przed arbitralnymi decyzjami władz. W żaden sposób m.in. przepisy te nie limitowały zakresu informacji medycznych, które mogły być gromadzone. Trybunał w Strasburgu orzekł w konsekwencji, iż władze łotewskie naruszyły art. 8 Konwencji, nie dopełniając warunku wyrażonego w ustępie 2 tego przepisu, który mówi o dopuszczalności ograniczeń prawa do prywatności pod warunkiem zapisania takiego ograniczenia „w ustawie”. ETPC interpretuje zaś ten warunek jako zapewnienie, że właściwe przepisy będą jasne, precyzyjne, niepozostawiające miejsca na arbitralną interpretację, która może spowodować sytuację braku zagwarantowania jednostce należnych jej praw.

Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before anyone else!

You can follow what we are doing for your rights!

You will know about our achivements!

Show me a sample!