Tech & Rights

Krijgt vrijwilligersnetwerk voet aan de grond in Litouwse rechtbanken?

Kunnen vrijwilligers met hulp aan getuigen en slachtoffers bijdragen aan het tot stand brengen van gerechtigheid en kan een ondersteuningsnetwerk van vrijwilligers op juridisch gebied voet aan de grond krijgen in Litouwen?

by Human Rights Monitoring Institute

In Noorse rechtbanken geven ongeveer driehonderd vrijwilligers van het Rode Kruis psychologische hulp aan zo’n duizend getuigen en slachtoffers van misdrijven. Mensen die behoren tot de meest kwetsbare groepen in de samenleving, worden door Noorse studenten en gepensioneerden op vrijwillige basis voorbereid op rechtszaken. Onder meer door bij deze mensen de angst om bewijs te leveren, weg te nemen.

Hoe kunnen vrijwilligers bijdragen aan het tot stand brengen van gerechtigheid en kan een dergelijk ondersteuningsnetwerk van vrijwilligers op juridisch gebied ook voet aan de grond krijgen in Litouwen? Deze vragen stonden centraal tijdens een bijeenkomst in Vilnius getiteld ‘‘Hulp voor getuigen en slachtoffers van misdrijven: samenwerking tussen rechtbanken en ngo’s’’. Hieraan namen vertegenwoordigers van ngo’s uit Litouwen, Letland en Noorwegen en Litouwse justitiële en rechtshandhavingautoriteiten deel.

Getuigen en slachtoffers beschermen noodzakelijk

Als een van de sprekers bij deze bijeenkomst wees juridisch beleidsadviseur bij de Human Rights Monitoring Institute Mėta Adutavičiūtė, erop dat de rechtsgang in Litouwen onduidelijk en misleidend is en lang niet altijd aan de behoeften van slachtoffers beantwoordt. Dit zijn volgens haar de fundamentele problemen.

Citerend uit het HRMI-rapport ‘‘De Richtlijn slachtofferrechten: een nieuwe benadering van slachtoffers van huiselijk geweld’’, vertelde Adutavičiūtė dat ‘‘het rechtssysteem zich met name richt op de verdachte en zijn vervolging terwijl er in de rechtszaal niet naar het slachtoffer, dat bang is om zich tijdens de rechtszaak te roeren, wordt omgekeken’’.

Volgens Adutavičiūtė is iedere situatie complex en lopen de ervaringen van slachtoffers erg uiteen. In Litouwen bestaat echter geen eenduidige aanpak om hier tijdens de verschillende stadia van het gerechtelijk vooronderzoek mee om te gaan. ‘‘Slachtoffers moeten individueel en met respect, gevoel en professionaliteit worden behandeld, zonder dat er sprake is van discriminatie. Het is noodzakelijk om slachtoffers in de aanloop naar de rechtszitting voor te bereiden op het leveren van bewijs. Er zijn daarnaast duidelijke regels nodig om slachtoffers die zich in de rechtszaal onveilig voelen, fysiek te beschermen.

Speciale training voor justitieel personeel en ngo’s

De deskundigen en mensen uit de praktijk die ervaring hebben met vrijwilligerswerk met getuigen en slachtoffers van misdrijven, waren blij om te zien dat Litouwse rechtbanken de eerste stappen hebben ondernomen om aan deze mensen bescherming te bieden. Psychologen die werkzaam zijn bij de grootste regionale rechtbanken werken langzaam maar zeker aan een uniform systeem voor het bieden van psychologische hulp tijdens de rechtsgang.

Deze maand wordt gestart met een training voor justitieel personeel en mensen die werkzaam zijn voor ngo’s. In een virtuele rechtszaal krijgen zij de gelegenheid om het verlenen van psychologische hulp tijdens gerechtelijke procedures te oefenen. Deze training wordt gefinancierd vanuit het project ‘‘Betere steun en beveiliging voor getuigen en slachtoffers van misdrijven tijdens gerechtelijke procedures’’ van het Litouws nationaal bestuur van rechtbanken.