Tech & Rights

Grootschalige weeshuizen: fabrieken van de kinderopvang

Teken de petitie van de campagne ''Land zonder weeshuizen'' en roep net als de Human Rights Monitoring Institute de Litouwse regering op om het geld uit de EU-structuurfondsen te besteden aan gezinnen in plaats van aan de instandhouding van weeshuizen.

by Human Rights Monitoring Institute

Op dit moment wonen in Litouwen vierduizend kinderen in grootschalige weeshuizen waar ieder jaar tenminste duizend nieuwe weeskinderen bijkomen. Ongeveer negen op de tien kinderen hebben nog tenminste één ouder die in leven is, maar door een gebrek aan gemeentelijke diensten en steunmaatregelen voor ouders vallen gezinnen uiteen en "verdwijnen" de kinderen achter gesloten deuren.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat zodra kinderen in een weeshuis terecht komen, hun ontwikkeling binnen drie tot zes maanden onomkeerbare schade oploopt. Wetenschappelijke ontwikkelingen hebben inzicht gegeven in de schadelijke gevolgen die dit soort instellingen hebben op kinderen. Op basis daarvan zijn grootschalige weeshuizen in de meeste West-Europese landen al decennia geleden gesloten.

Institutionalisering in Litouwen: 35 miljoen euro gaat naar de renovatie van gebouwen, 200.000 euro naar dienstverlening

In Litouwen, net als in veel andere postcommunistische landen, is de hervorming van de kinderopvang stil komen te liggen. Haar voortgang zou moeten bestaan uit een geleidelijke afname van het aantal weeshuizen (door er eerst en vooral voor te zorgen dat kinderen daar niet meer terecht komen) en door te investeren in hulp voor gezinnen met problemen. Er moet een netwerk van voogden worden opgezet voor kinderen zonder zorg van ouders, samen met een systeem dat mensen aanmoedigt om zich over kinderen te ontfermen.

Ook al hebben Litouwse instellingen verschillende programma’s en maatregelen voorbereid, is er voor daadwerkelijke hervormingen een gebrek aan politieke wil. Op dit moment is het onderhoud van de weeshuizen en de bescherming van de banen van de mensen die er werken van groter belang.

Veel geld uit de EU-structuurfondsen, bedoeld ter bevordering van de sociale cohesie en integratie, wordt gebruikt om weeshuizen te vernieuwen en te onderhouden. Zo bestaat het plan om dit jaar meer dan 31 miljoen euro uit deze structuurfondsen en meer dan vier miljoen van de Litouwse staatsbegroting uit te geven voor de modernisering van zorginstellingen, terwijl er voor alternatieve zorg en preventieve maatregelen slechts een schamele 200.000 euro wordt uitgetrokken.

De campagne "Land zonder weeshuizen" roept op tot een andere benadering en actie

Het nieuwe financieel kader 2014-2020 van de EU biedt de uitgelezen mogelijkheid om alle kinderen in Litouwen eindelijk de kans te geven om in een gezinsomgeving op te groeien. De Europese Commissie staat investering in de ontwikkeling van zorginstellingen ook niet langer toe. Eind vorige maand heeft Europa’s ombudsman, Emily O’Reilly, een onderzoek gestart naar de toewijzing van middelen aan projecten, waaronder weeshuizen, waarbij fundamentele mensenrechten worden geschonden.

In 2013 hebben de Human Rights Monitoring Institute en tien andere Litouwse ngo’s die ijveren voor kinderrechten een coalitie gevormd die de hervorming van het zorgsysteem nieuw leven moet inblazen. Deze coalitie heeft de campagne "Land zonder weeshuizen" gestart, bedoeld om dusdanig veel druk vanuit de samenleving op te bouwen dat de regering wel actie moet ondernemen.

"Er moet nog veel gebeuren voordat er een einde komt aan de systematische institutionalisering van kinderen. Een van de eerste stappen is het voorlichten van de samenleving. Mensen moeten zich bewust worden van de schade die instellingen aanrichten bij kinderen en van het feit dat betere alternatieven voor zorg bestaan", vertelt de coördinator van de campagne, Mėta Adutavičiūtė.

In december 2013 ging de (enkel in het Litouws beschikbare) website van de campagne de lucht in. In april 2014 sleepte deze website als beste online non-profit project de prestigieuze nationale internetprijs LOGIN in de wacht. De website verzamelt handtekeningen voor de petitie over het gebruik van EU-structuurfondsen ten gunste van gezinnen en de hervorming van de kinderopvang.