Een hart van barnsteen (‘‘Gintarinė Širdis’’), een verzameling sprookjes van Neringa Dangvydė is in boekwinkels in Litouwen niet meer verkrijgbaar. De Litouwse universiteit voor onderwijskunde heeft de directeur van de universiteitsuitgeverij die verantwoordelijk is voor het uitgeven van het boek bestraft en de verspreiding van het boek gestopt aangezien zij de sprookjes beschouwt als ‘‘schadelijke, primitieve en homoseksuele propaganda’’.
Voor de verhaaltjes liet Dangvydė zich inspireren door haar ervaring met gepeste kinderen. Ze gaan over gehandicapten, paren van hetzelfde geslacht, Roma, mensen met een andere huidskleur en andere groepen die vaak het slachtoffer zijn van sociale uitsluiting. De schrijfster hoopte dat de sprookjes zouden bijdragen aan meer tolerantie in de samenleving en meer respect en erkenning voor verscheidenheid.
De universiteit en de Minister van Cultuur, die door het Litouws ouderforum en een conservatieve groep binnen de Seimas (het parlement) over de inhoud van de sprookjes op de hoogte waren gesteld, besloten echter dat het Bureau van de inspecteur voor journalistieke ethiek met een uitspraak moest komen. Dit bureau is onder meer verantwoordelijk voor de toezicht op de naleving van de bepalingen van de controversiële wet over de bescherming van minderjarigen tegen de schadelijke gevolgen van openbare informatie.
Het Bureau deed onderzoek naar het boek en bepaalde dat twee sprookjes – Hoe de zoon van de koning op zoek ging naar wijsheid en De prinses, de dochter van de schoenmaker en twaalf broers die zongen als nachtegalen – behoorden tot de ‘‘categorie van informatie met schadelijke effecten op minderjarigen’’. Volgens het bureau droeg het boek als geheel bij aan het creëren van een ander beeld van een huwelijk en een gezin dan is vastgelegd in de Litouwse grondwet en het burgerlijk wetboek terwijl met name de genoemde sprookjes ‘‘schadelijk, te ingrijpend en manipulatief’’ werden geacht voor kinderen onder de veertien. Een verbod op de verspreiding van het boek werd niet aangeraden, wel het beperken van de beschikbaarheid ervan, evenals de markering ‘‘N-14’’ op de kaft (niet geschikt voor kinderen onder de veertien).
Nadat het bureau zijn oordeel had uitgebracht besloot de universiteit de verspreiding van het boek volledig stop te zetten en kreeg de directeur van de universiteitsuitgeverij een reprimande. De universiteit bood excuses aan voor het feit dat zij toestemming had gegeven voor het uitbrengen van een dergelijk boek. ‘‘Wetenschappers, pedagogen en opvoeders zijn van mening dat kinderen die zich nog niet bewust zijn van sociale problemen – zoals afwijkende seksuele oriëntatie, drugsgebruik, enz. – niet te vroeg aan dit soort informatie moeten worden blootgesteld’’, schrijft de universiteit in een persverklaring.
‘‘Als de uitgeverij het boek weigert te verspreiden, of als het Ministerie voor Cultuur besluit maatregelen te nemen op basis van dit zeer vreemde besluit en de nationale rechtbanken hier geen stokje voor steken, dan verwacht ik dat deze zaak snel zal verschijnen voor het Europees Hof voor de rechten van de mens in Straatsburg’’, aldus Vytautas Mizaras, advocaat en professor aan de universiteit van Vilnius. Volgens Mizaras vormt het beleid van de deskundigen een groter gevaar voor minderjarigen dan het sprookjesboek zelf.
Bron: manoteises.lt
Manoteises is een petitie gestart ‘‘Tegen censuur en voor mensenrechten en vrijheid van meningsuiting – Maak Een hart van barnsteen weer openbaar’’ (in het Litouws)
Een hart van barnsteen is gratis als e-book beschikbaar (enkel in het Litouws).