Gisteren heeft de Hongaarse minister-president, Viktor Orbán, tijdens een persconferentie verklaard dat het hem niets kan schelen of zijn internationale bondgenoten democratie respecteren, aangezien zijn buitenlands beleid is gebaseerd op ‘‘Hongaarse belangen’’ en niet op waarden. ‘‘Buitenlands beleid gebaseerd op ideologie is bedacht door de machthebbers voor de stompzinnigen’’, sprak hij. Orbán kondigde een ‘‘streng antivluchtelingenbeleid’’ aan omdat vluchtelingen ‘‘geen lid zullen worden van de Academie van wetenschappen’’. Het zijn, met andere woorden, laaggeschoolden die de banen innemen van achtergestelde mensen in Hongarije.
Deze publieke verklaringen zeggen veel over de politieke mentaliteit van Orbán. In zijn ogen zijn waarden – democratie, mensenrechten, solidariteit, enz. – eenmalig bruikbare luxe goederen, niet meer dan loze woorden. Het gaat hem niet om waarden maar om macht, Orbán gelooft niet in partnerschap maar in dwangmaatregelen.
Als er al een ‘‘Hongaars belang’’ bestond, dan is dat het belang van het volk om te leven in een vrij en democratisch land gekenmerkt door een rechtsstaat en waar mensenrechten worden gerespecteerd en de overheid de zwakken en de armen beschermt en ondersteunt. Dit was de droom van Hongaarse nationale helden als Lajos Kossuth, president-gouverneur tijdens de Hongaarse onafhankelijkheidsoorlog tegen Oostenrijk in 1848-1849. Overigens werd Kossuth zelf vluchteling (hij leefde een groot deel van zijn leven in ballingschap), net als honderdduizenden andere Hongaren die de afgelopen eeuwen hun land omwille van armoede of tirannie hebben moeten ontvluchten.
Veel Hongaarse vluchtelingen zijn in hun gastlanden gerespecteerde burgers geworden: wetenschappers, musici, schrijvers en politici. Ook mensen die vandaag de dag vluchteling zijn kunnen op veel verschillende manieren bijdragen aan de samenlevingen waarin ze zijn opgenomen. Wie weet vindt een uit Syrië gevluchte jongen die illegaal de Hongaarse grens is overgestoken op een dag wel een medicijn tegen AIDS. Maar dat kan alleen als hem door Hongarije een kans wordt geboden, zoals andere landen dat in het verleden voor beroemd geworden Hongaarse vluchtelingen hebben gedaan.
Natuurlijk zijn economische en diplomatieke betrekkingen met een aantal antidemocratische regimes tot op zekere hoogte noodzakelijk. Maar de geschiedenis heeft geleerd dat je je bondgenoten zorgvuldig moet uitkiezen. Tijdens beide wereldoorlogen koos Hongarije voor het verkeerde kamp. In beide gevallen werd beweerd dat de beslissingen de ‘‘Hongaarse belangen’’ dienden in een nieuwe wereldorde. Generaties Hongaren hebben de prijs moeten betalen voor deze verschrikkelijke fouten.
Er is nog een andere belangrijke les die Hongarije uit de geschiedenis kan trekken. Hongaren weten maar al te goed hoe het is om onderdrukt te worden en te leven in angst. In moeilijke tijden, als mensen opstaan tegen dictaturen of als een kleine natie vecht voor haar vrijheid, is internationale steun uit de vrije wereld van grote betekenis.
Als Hongarije weigert zich solidair te tonen met de onderdrukten in andere landen en bondgenootschappen aangaat met de onderdrukkers, als het land zijn grenzen sluit voor vluchtelingen die hun huis hebben verloren, dan verloochenen de vrijheidslievende Hongaren niet alleen hun kernwaarden en keren zij zich tegen de helden uit hun geschiedenis, maar ondermijnen ze ook hun eigen nationale belangen.
Peter Sarosi
Hungarian Civil Liberties Union