De VN-Mensenrechtenraad heeft de Litouwse professor, psychiater en mensenrechtenactivist Dainius Pūras aangesteld als de nieuwe speciale rapporteur van de VN voor het recht van iedereen op de hoogst bereikbare norm van fysieke en geestelijke gezondheid. Het is de eerste keer dat een vertegenwoordiger uit Litouwen deze hoge post binnen de VN inneemt.
Negentien kandidaten van over de hele wereld dingden mee naar deze positie, waaronder rechtenprofessor Sophi Gruskin uit de VS en de bekende Braziliaanse arts Armando de Negri Filho. ‘‘Op basis van overleg en advies heb ik besloten Dainius Pūras met zijn uitgebreide ervaring en kwalificaties voor deze positie aan te stellen’’, verklaarde de voorzitter van de raad Baudelaire Ngong Ella in zijn brief aan de andere leden.
De rol van speciale rapporteurs in het VN-systeem voor de bescherming van de mensenrechten
Speciale rapporteurs zijn onafhankelijke mensenrechtenexperts die hun mandaat aan de VN te danken hebben en een cruciale rol spelen in het waarborgen van de mensenrechten in de moderne wereld. Zij zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van onderzoek naar mensenrechtenschendingen op het grondgebied van de lidstaten van de VN. Ondanks het feit dat speciale rapporteurs een aanzienlijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van internationale normen op het gebied van mensenrechten, wordt hun werk niet bezoldigd, zij kunnen slechts rekenen op de administratieve ondersteuning van het Secretariaat.
Op dit moment zijn er bij de VN 51 speciale rapporteurs die allemaal rapporteren aan de Mensenrechtenraad en de Algemene Vergadering.
Transparantie binnen de gezondheidszorg heeft prioriteit
‘‘Het feit dat ik ben aangesteld als speciale rapporteur van de VN is eerst en vooral een eerbetoon aan de aanhoudende inspanningen van het maatschappelijk middenveld in Litouwen, waarin ik altijd actief betrokken ben geweest’’, verklaarde Pūras, jarenlang de voorzitter van de Human Rights Monitoring Institute. ‘‘De Verenigde Naties begrijpen maar al te goed hoe belangrijk de aanbevelingen zijn van onafhankelijk experts voor de bescherming van zowel het algemeen belang als de volksgezondheid – experts die doorgaans voortkomen uit non-gouvernementele organisaties die toezicht houden op het beleid van staatsinstellingen.’’
Pūras benadrukte dat hij zich voornamelijk zal richten op het transparanter maken van de wereldwijde gezondheidszorg, die ook ‘vriendelijker’ moet worden ten aanzien van kwetsbare groepen. ‘‘Tegenwoordig is het ook erg belangrijk dat onafhankelijke experts en gedreven burgers het gebruik van dure biomedische technologie scherp in de gaten houden.’’
(DELFI - Š. Mažeikos nuotr.)
Stichter van de één van de eerste Litouwse ngo’s
Dainius Pūras werkt sinds 1986 aan de faculteit geneeskunde van de universiteit van Vilnius en was van 2000 tot 2002 het hoofd van deze faculteit.
In 1989 richtte Pūras één van de eerste ngo’s op in Litouwen: ‘‘Viltus’’ (‘‘hoop’’in het Litouws) komt op voor ouders van kinderen met een beperking. Pūras was voorzitter van het bestuur van zowel de Human Rights Monitoring Institute als de Global Initiative on Psychiatry. Momenteel geeft hij leiding aan de informele coalitie van Litouwse ngo’s ‘‘Už vaiko teises’’ (‘‘Voor de rechten van het kind’’), draagt actief bij aan het werk van internationale mensenrechtenorganisaties en heeft veel verschillende regeringen geadviseerd over kwesties op het gebied van de gezondheidszorg.
Van 2007 tot 2011 was Pūras lid van het VN Comité voor de rechten van het kind.