Na vele jaren wachten worden Tsjechische vrouwen die in het verleden onwettig zijn gesteriliseerd mogelijk schadeloos gesteld door de Tsjechische overheid. In samenwerking met de Czech Helsinki Committee bereidt de minister voor mensenrechten Jiří Dienstbier een wetsontwerp voor die deze vrouwen recht geeft op een schadevergoeding variërend van 3500 tot 5000 euro.
‘‘Het doel is te zorgen voor schadevergoeding voor de ernstige staatsinmenging in de lichamelijke integriteit van de slachtoffers, die plaatsvond zonder hun toestemming’’’, verklaarde de woordvoerder van de minister, Jarmila Balážová. ‘‘Het gaat er ook om de goede naam van Tsjechië hoog te houden. Het land moet zich waardig tegenover dit probleem opstellen’’, verklaarde de minister in februari. Aan de definitieve versie van het wetsontwerp zal nog moeten worden gewerkt in samenwerking met andere ministeries.
‘‘De goede naam van Tsjechië hooghouden’’
De directeur van de Czech Helsinki Committee (CHC) Lucie Rybová en Elena Gorolová van de Association of Women Harmed by Sterilisation schatten dat ongeveer duizend vrouwen in aanmerking komen voor de schadevergoeding. Het CHC, dat afgelopen december zelf al met een vergelijkbaar wetsvoorstel op de proppen kwam, heeft op zijn website alle slachtoffers opgeroepen zich te melden, hoewel slechts enkele tientallen daarop hebben gereageerd.
De regeringsraad voor de mensenrechten kwam in februari 2012 met de aanbeveling om de vrouwen die tussen 1972 en 1991 slachtoffer zijn geworden van onwettige sterilisatie met ongeveer 3500 euro tegemoet te komen. Deze raad drong er bij de ministers van Financiën, Justitie, Gezondheid en Werkgelegenheid & Sociale Zaken op aan om voor 31 december 2013 met een voorstel tot compensatie te komen. De regering van Petr Nečas kon dit niet bewerkstelligen aangezien zij vorig jaar vroegtijdig aftrad. Nu lijkt er met de huidige regering weer schot in de zaak te zitten.
Vooral Roma-vrouwen het slachtoffer
Al in eerder stadium was er sprake van schadeloosstelling van de slachtoffers. Dat gebeurde in 2005 toen ongeveer negentig vrouwen klachten indienden bij de voormalige ombudsman Otakar Motejl. Vier jaar later bood de regering van Jan Fischer deze vrouwen officieel excuses aan, maar daar bleef het dan ook bij.
Vooral de European Roma Rights Centre heeft flinke kritiek geuit op de gang van zaken aangezien de meeste slachtoffers Roma-vrouwen zijn. Tijdens de genoemde periode 1972-1991 was sterilisatie vanuit de overheid de manier om het geboortecijfer van de Roma in toom te houden.
Vanuit strafrechtelijk oogpunt zijn de meeste zaken verjaard en kan er geen vervolging meer plaatsvinden.