Twee jaar geleden kregen privacy en gegevensbescherming hun speciale rapporteur, die onder andere verantwoordelijk is voor het jaarlijks rapporteren aan de Mensenrechtenraad over de grootste uitdagingen die hij in zijn werk vindt.
De VN Speciale Rapporteur voor Privacy, Joe Cannataci, heeft in zijn recente rapport benadrukt dat geloofwaardige leiders zich niet gedwongen moeten voelen om op de angsten van mensen in te spelen.
De dreiging van het populisme
Zijn rapport onderzoekt op kritische wijze de nationale en internationale surveillance praktijken van overheden en doet een aantal aanbevelingen. Het benadrukt het belang van transparantie en effectieve controle, zelfs wanneer toegang tot persoonlijke informatie van burgers legitiem is.
De speciale rapporteur waarschuwt ook dat het populisme één van de grootste vijanden is van privacy is. Het invoeren van maatregelen die de privacy inperken onder de noemer van veiligheid - terwijl dit soort maatregelen vaak onconstitutioneel (en niet nodig of proportioneel) zijn en de veiligheid niet daadwerkelijk kunnen vergroten - is een wereldwijd fenomeen.
Daarbij benadrukte Cannataci dat in plaats van een "alles over iedereen" soort database (welke in zich zelf al doelwit zou zijn van hackers en ander misbruik), doelgericht toezicht de echte oplossing zou zijn.
Dit veronderstelt echter serieus werk en een kritische blik op zij die toezicht houden, waarbij respect voor de rechten die burgers beschermen hoort.
In relatie tot de vluchtelingencrisis merkt de rapporteur op dat verdenking niet zou moeten horen bij een specifiek soort paspoort, of bij de afwezigheid daarvan; in plaats daarvan zou het gebaseerd moeten zijn op bewijs van inlichtingen, verstrekt door bureaus die daar de juiste autoriteit voor hebben.
Hij wees er ook op dat de meeste daders van terroristische daden al bekend zijn aan de autoriteiten.
Op de rand van de afgrond
Het verslag wijst op alarmerende wijze op de huidige situatie in Hongarije. Het is voldoende om alleen terug te gaan tot vorig zomer, toen de Hongaarse regering, onder het excuus van een mogelijke terroristische dreiging, een ander pakket maatregelen voor de beperking van rechten introduceerde, gebaseerd op gegevens van leveranciers van gecodeerde communicatie.
Ondertussen kan de Hongaarse Minister van Justitie nog steeds surveillance omwille van nationale veiligheidsdoeleinden autoriseren, en maatregelen die de richtlijn gegevensbewaring - die op EU-niveau ongeldig is verklaard - implementeren zijn nog steeds van kracht.
Gezien dit alles is de droevige conclusie dat demagogische politici overal graag onze gegevens willen verzamelen.