Tech & Rights

Psychiatrische patiënten uitgebuit voor commercieel belang

Onder het mom van sociale activiteiten hebben twee zakenvrouwen in het geheim betaalde bezoeken georganiseerd aan een geestelijk gezondheidscentrum, waarbij "trainees" spraken tegen de patiënten om hun communicatieve vaardigheden te verbeteren.

by Human Rights Monitoring Institute
Freakphotography, Flicr.com
Volgens 15min.lt zijn twee Litouwse zakenvrouwen gepakt voor het organiseren van "trainingssessies" waarbij ze leidinggevenden van bedrijven meenamen naar psychiatrische patiënten. De bezoeken namen plaats in het geestelijk gezondheidscentrum in Vilnius. Bij deze sessies deden de trainees zich voor als studenten en spraken tegen de patiënten zonder dat ze daarvoor hun toestemming hadden gekregen of hun families of het centrum zelf hadden geïnformeerd.

Stereotypen doorbreken?

Volgens degenen die verantwoordelijk waren voor de "training" was het doel van de bezoeken voor managers om "contact te leggen met ieder soort persoon, en zowel de verkooptechnieken en emotionele intelligentie te verbeteren."

Ongeautoriseerde individuen mogen niet het centrum binnen of tegen patiënten spreken zonder hun toestemming. Normaal gesproken mogen alleen studenten van de universiteit naar binnen voor studie doeleinden. Dit is de reden dat de "trainees" zich voordeden als studenten.

Het lijkt erop dat de bezoeken plaatsvonden terwijl het hoofd van de Psychiatrische Kliniek van de Medische Faculteit van de Universiteit van Vilnius (tevens de voorzitter van de Litouwse Psychiatrie Vereniging) van de praktijken wist. Hij vond deze activiteiten niet problematisch - volgens hem doorbrak het juist stereotypen over mensen met mentale stoornissen.

"Zwaar emotioneel geladen" ervaringen

De trainingssessies werden gelekt naar de media door een woeste deelnemer, die zei dat hij niet was geïnformeerd over wat hij zou gaan doen en niet wist dat hij psychiatrische patiënten zou bezoeken.

Toen het verhaal publiek werd probeerden de organisatoren van de zogenoemde "Karaktervorming Groepen" hun activiteiten goed te praten door te zeggen dat ze een sociaal doel hadden. Volgens hen hielpen de bezoeken in het vechten tegen de stigmatisering van kwetsbare groepen, en zouden de mensen niet alleen psychiatrische patiënten te zien krijgen, maar ook naar opvangcentra en kindertehuizen gaan.

De website van de "Karaktervorming Groepen" noemt echter nergens het bevechten van stigma's. Het presenteert de training als een mogelijkheid om uit de comfort zone te stappen en een "zwaar emotioneel geladen" ervaring te ondergaan.

Het blijkt dat de training ook in opdracht plaatsvond van werknemers van de Bank van Litouwen. Zij betaalden €7,700 voor hun diensten.

Rechten geschonden

De uitbuiting van psychiatrische patienten voor commerciële doeleinden heeft geestelijke gezondheidszorg experts en de mensenrechten gemeenschap diep verontwaardigd.

"De menselijke verbeelding is echt eindeloos wanneer het aankomt op mensenrechtenschendingen!" schreeft Professor Jonas Ruškus, lid van de Verenigde Naties Comité voor de rechten van personen met een handicap, op Facebook.

Volgens hem heeft dit soort gedrag meerdere artikelen van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap geschonden, zoals het recht van patiënten op privacy, persoonlijke vrijheid en veiligheid, hun recht om niet uitgebuit te worden en meerdere artikelen van het Verdrag die gaan over de bestrijding van negatieve stereotypen over mensen met beperkingen.

De Vereniging voor Jonge Psychiaters heeft een verklaring gepubliceerd waarin zij iedere mogelijke schending van de rechten van patiënten veroordelen. In de verklaring staat dat "patiënten niet zouden moeten worden uitgebuit voor commerciële, persoonlijke, of andere doeleinden die niet gerelateerd zijn aan het verbeteren van hun gezondheid."

Formeel onderzoek begonnen

Karilė Levickaitė, directeur van de NGO Geestelijke Gezondheid Perspectieven, heeft de de activiteit veroordeeld als een cynisch bedrijfsmodel dat is gebaseerd op de uitbuiting en manipulatie van kwetsbare personen.

"Probeer het je voor te stellen: jij of een geliefde met geestelijke gezondheidsproblemen komen in een ziekenhuis terecht, en de psychiater laat iemand toe die zegt dat hij een student is, maar in werkelijkheid deelneemt aan een commerciële cursus om hun verkoopvaardigheden te verbeteren. Niemand stelt je hiervan op de hoogte. Zelfs als je ervan bewust bent, word je verteld dat dit een manier is om het stigma rond patiënten te verminderen," schreef ze aan manoteises.lt.

Geestelijke Gezondheid Perspectieven heeft de Procureur-Generaal gevraagd om een officieel vooronderzoek te beginnen naar de onwettige verzameling van gegevens over privéleven, onwettige bedrijfsactiviteiten en aanmoediging tot discriminatie op basis van een handicap.

De Ombudsman voor Gelijke Kansen is al zijn eigen onderzoek naar dit incident gestart.