"De wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht moeten meer dan nu samen pal voor de rechtsstaat gaan staan. De afbraak van de rechtsstaat in bijvoorbeeld Polen laat zien dat het zonder inspanning en goede wil van alle 3 de staatsmachten misgaat, en het is naïef om te denken dat onze rechtsstaat niet kwetsbaar is."
Dit zei Frits Bakker, voorzitter Raad voor de rechtspraak, op 11 januari 2018 in zijn nieuwjaarstoespraak. Bakker constateert dat de 3 staatsmachten nog te vaak elkaars concurrenten lijken. Bakker: "Staatsmachten zijn niet alleen maar onafhankelijk, ze zijn ook van elkaar afhankelijk. Ze beïnvloeden elkaar én versterken elkaar. En juist dat dreigen we te vergeten, vooral als we weer eens in elkaars vaarwater zitten."
Hij begrijpt dat rechterlijke uitspraken soms frustratie kunnen oproepen, maar de oplossing ligt niet in vingerwijzen. "Een beetje begrip voor de positie van de ander kan geen kwaad,"vindt Bakker. "Frustratie gaat niet weg door om je heen te slaan. We zien in Polen wat er gebeurt, als de andere 2 machten niet bereid zijn de rechterlijke macht te respecteren en overeind te houden." Hierbij benadrukt Bakker dat ook de rechterlijke macht bereid moet zijn te veranderen, iets waar het in Polen aan ontbrak. Bakker: "Rechters mogen soms wat minder voorzichtig zijn en hoeven niet altijd te denken dat de wet in beton is gegoten. Misschien is er wél ruimte voor interpretatie en moeten we die wat vaker nemen."
Het is niet voor het eerst dat Bakker zorgelijke internationale ontwikkelingen spiegelt aan de Nederlandse rechtsstaat. Eind vorig jaar riep hij tijdens de Internationale Dag voor de Rechtspraak op tot waakzaamheid. Om het gesprek tussen de staatsmachten aan te jagen organiseert de Rechtspraak, samen met de Hoge Raad en de Raad van State, dit jaar de Trias Conferentie. Vertegenwoordigers van de 3 staatsmachten komen dan bijeen. Bakker: "We willen weten wat we afzonderlijk én samen kunnen doen om de rechtsstaat sterk te houden. 3 staatsmachten, samen in het schuitje genaamd de rechtsstaat. Of gelukkig in Nederland: een slagschip. Maar ook slagschepen zinken, tenzij ze eendrachtig worden verdedigd."