Het Bulgarian Helsinki Committee (BHC) veroordeelt krachtig de protestmars die plaatsvond op 12 september met de slogan ‘‘Verbied BHC’’. De mars werd georganiseerd door de extreemrechtse politieke partij Bulgaarse Nationale Unie – Nieuwe Democratie (BNS-ND) en de Facebookgroep Verdediging van het Vaderland. Het BHC veroordeelt daarnaast het niet ingrijpen van de Bulgaarse autoriteiten ten aanzien van een aantal ernstige wetsovertredingen die tijdens het evenement plaatsvonden.

De mars werd bijgewoond door de nationalistische Boyan Stankov-Rassate, een van de leiders van de BNS-ND, en door Elena Vatashka en Radenko Grigorov van de Vereniging van Bulgaarse voetbalfans.

Bedreigingen en verwensingen

De mars eindigde voor het kantoor van het Bulgarian Helsinki Committee in Sofia. In het bijzijn van geüniformeerde politie brak een grote groep protesten de verkeersregels en werden tal van (doods)bedreigingen en verwensingen geuit naar de organisatie als geheel en naar een aantal van haar werknemers dat op dat moment aanwezig was.

Een vrouw die het kantoor van het BHC bezocht werd bedreigd met verkrachting. Tijdens de protestmars werd opgeroepen om de activiteiten van ngo’s in heel Bulgarije te verbieden. De leuzen die, in het bijzijn van kinderen, te berde werden gebracht zetten publiekelijk aan tot haat en discriminatie op grond van ras en etniciteit. De aanwezige politieagenten traden hier niet tegen op.

Tijdens de mars liepen de demonstranten met vlaggen met het nationaalsocialistische symbool van de BNS-ND: een gekruist hamer en een zwaard. Dit is een aangepaste versie van het symbool van Die Schwarze Front – een Duitse nationalistische partij die begin jaren dertig enige tijd bestond en vergeleken bij Hitler’s NSDAP economisch linkser was georiënteerd.

Burgermeester van Sofia hult zich in zwijgen

Op de dag van de mars wendde het BHC zich tot de burgermeester van Sofia, Yordanka Fandakova, met het verzoek om de mars te verbieden gezien de bedoelingen van de demonstranten en gezien het vergelijkbare gedrag dat van velen van hen tijdens eerdere demonstraties heeft laten zien. In zijn schrijven wees het BHC erop dat een van de organisatoren van het protest, BNS-ND, een neo-totalitaire organisatie is die, hoewel geaccepteerd door de Bulgaarse autoriteiten, bekend staat om haar racistische en xenofobische activiteiten evenals haar ontkenning van de beginselen van de politieke democratie en de mensenrechten. Ook na herhaaldelijk telefonisch contact te hebben gezocht bleef de burgermeester onbeschikbaar voor commentaar. Nu, bijna twee weken later, heeft het BHC nog altijd geen enkele reactie gekregen van de burgermeester of haar gemeentelijke ambtenaren.

Mensenrechten moeten het in het politieke debat ontgelden

Deze gebeurtenis is opnieuw een daad van politieke vervolging en intimidatie van het BHC op basis van zijn werkzaamheden ter bescherming van de mensenrechten in Bulgarije. Eerder dit jaar liet de Bulgaarse belastingdienst een fiscale controle uitvoeren bij het BHC op aandringen van de Bulgaarse Nationale Beweging (VMRO) – een andere extreemrechtse partij met totalitaire neigingen. Dat gebeurde omdat het BHC een klacht had ingediend bij de openbaar aanklager vanwege xenofobische leuzen die werden gescandeerd tijdens een door de VMRO en de Vereniging van Bulgaarse voetbalfans georganiseerd protest in november 2013.

Het BHC is bezorgd over de toenemende en alsmaar populairder wordende retoriek die in de afgelopen jaren ten nadele van de mensenrechten en tegen ngo’s wordt ingezet, onder meer door politieke partijen. De vrijheid van vreedzame vergadering en de vrijheid van vereniging zijn fundamentele mensenrechten die zijn vastgelegd in de grondwet van Bulgarije en in een aantal internationale verdragen die door het land zijn bekrachtigd.

Maatschappelijke organisaties zijn kenmerkend voor een democratische maatschappij en zijn van fundamentele waarde voor haar goede functioneren. Het ondermijnen van dit soort organisaties staat gelijk aan het ondermijnen van de democratie en de burgermaatschappij. Er kleeft een inherent gevaar aan de oproep om de kantoren van ngo’s te sluiten en aan de pogingen om de legitimiteit van hun werkzaamheden te betwisten door te wijzen naar hun buitenlandse donoren. Dit soort oproepen is altijd van antidemocratische en xenofobische aard.

Daarnaast is het niet-optreden van de Bulgaarse autoriteiten, zowel de wetshandhavingautoriteiten als de gemeentelijke instanties, verontrustend en symptomatisch. Het BHC zal juridische stappen ondernemen tegen de organisatoren en deelnemers van de demonstratie en ook tegen de staat en de gemeentelijke instanties, als wordt bepaald dat hun niet-optreden onwettig was.