Aan het begin van het jaar vroeg het Bulgaarse Helsinki Comité (BHC) aan de Procureur-generaal van Bulgarije, Sotir Tsatsarov, en aan de districtsprocureur van Sofia, Hristo Dinev, om informatie onder de Bulgaarse Wet openbaarheid van bestuur (APIA).
De opgevraagde informatie is inzake het overlijden in maart en april 2015 van mensen waarvan gezegd wordt dat zij door wetshandhavers zijn geslagen. En ook van iemand die in de hal van de districtsrechtbank van Sofia in november 2015 stierf na een verblijf in hechtenis. BHC heeft de informatie opgevraagd om er achter te komen of er een opsporingsonderzoek wordt gedaan in deze zaken.
Weigering na weigering
Zowel het Bureau van de Districts Procureurs van Sofia (SDP) als het Bureau van de Opperste Procureur voor Cassatie (SCP) weigerden om de gevraagde informatie te verstrekken, ook al is deze informatie "openbare informatie" zoals gesteld in de Bulgaarse APIA; ze maakt deel uit van het openbare leven in Bulgarije en stelt de burgers in staat om hun meningen te vormen over de instellingen.
De meerdere weigeringen om de gevraagde informatie te verstrekken is niet gerechtvaardigd en in strijd met de wet omdat het OM geen geldige motivatie voor zijn besluiten heeft gegeven.
In beide gevallen wilde het BHC geen inhoudelijke informatie over het strafrechtelijk vooronderzoek, zoals in de weigeringsbesluiten van het SDP en het SCP stond, maar informatie of er aanvang was gemaakt met het strafrechtelijk vooronderzoek. Vorig jaar ontving het BHC van het Bulgaarse OM vergelijkbare informatie op identieke verzoeken om informaite en het OM publiceerde regelmatig zelf zulke gegevens op zijn website en verspreidde persverklaringen over uitgekozen zaken.
"Het alarmerende aan de weigeringsbesluiten van het SDP en het SCP is dat ze direct komen na de wetsvoorstellen tot wijziging van de APIA van januari 2016 die met name tot doel hebben om de activiteiten van staatsorganen en -instellingen voor burgers transparanter te maken en makkelijker toegankelijk. Deze weigering komt ook direct nadat men gestopt is met het publiceren van jaarrapporten over hun activiteiten op de websites. Nu hebben burgers dus geen vrije toegang tot deze gegevens," aldus Adela Kachaunova, advocaat bij het BHC. Zij vertegenwoordigt de organisatie inzake beide klachten.
"Dit leidt tot de verdenking dat men systematisch informatie voor het publiek verhult en dit is in strijd met de wet," voegde ze toe. Het is van cruciaal belang voor de maatschappij om te weten welke acties door het OM ondernomen zijn om de oorzaken van deze sterfgevallen te verduidelijken.
Transparantie
Het standpunt van het BHC is als volgt: dit soort informatie mag niet uit de openbaarheid blijven, omdat het een wezenlijk deel van de werkzaamheden van het OM is. Jarenlang heeft het BHC toezicht gehouden op het buitensporig gebruik van geweld door de politie, omdat dit in Bulgarije een structureel probleem is en waarvoor de staat veelvuldig is veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
De activiteiten van alle staatsorganen, inclusief het OM dienen gekenmerkt te worden door transparantie en openheid, omdat deze activiteiten juist in het belang van de burgers en de samenleving in haar geheel uitgevoerd wordt.