Πολλές νόμιμες και εν λειτουργία εκκλησίες στην Ουγγαρία, εννέα εκ των οποίων εκπροσωπούνται από την Ουγγρική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (HCLU), απευθύνθηκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για την απόφαση σχετικά με τον Εκκλησιαστικό νόμο της χώρας του 2012, ο οποίος ανάγκασε όλες τις εκκλησίες να περάσουν εκ νέου τη διαδικασία ρύθμισης της νομικής υπόστασης, κατά την οποία η κυβέρνηση θα αποφάσιζε ποιες εκκλησίες θα λάβουν το εν λόγω νομικό καθεστώς και θα λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις. Πολλές εκκλησίες, που ήταν εκτός της εύνοιας της κυβέρνησης απέτυχαν να ανακτήσουν τη νομική τους υπόσταση. Στην προσφυγή τους ενώπιον του Δικαστηρίου, υποστήριξαν ότι ο νόμος έκανε διακρίσεις και παραβίαζε το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας.
Δικαστήριο αποφαίνεται κατά της Ουγγαρίας
Το ΕΔΔΑ εξέδωσε την απόφασή του στην υπόθεση Magyar Keresztény Mennonita Egyház και Λοιποί κατά Ουγγαρίας, στις 8 Απριλίου του 2014, κρίνοντας ότι ο νόμος παραβιάζει τα δικαιώματα των υποψηφίων εκκλησιών "στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας και το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι όπως προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Το Δικαστήριο έγραψε ότι " η αφαίρεση της νομικής υπόστασης των εκκλησιών συνολικά αντί της εφαρμογής λιγότερο αυστηρών μέτρων, δημιουργώντας έτσι μία πολιτικά αλλοιωμένη διαδικασία επανακαταχώρησης, της οποίας η αιτιολόγηση επιδέχεται αμφισβητήσεις, και τέλος, με την διαφοροποιημένη αντιμετώπιση των αιτούντων από τις υπόλοιπες ενσωματωμένες εκκλησίες όχι μόνον όσον αφορά τις δυνατότητες συνεργασίας αλλά και για την εξασφάλιση οφελών για τους σκοπούς των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την πίστη, οι ουγγρικές αρχές αμέλησαν το καθήκον τους στην ουδετερότητα". Το Δικαστήριο υποστήριξε πως δεν υπάρχει επιτακτική κοινωνική ανάγκη σε μια δημοκρατική κοινωνία για να δικαιολογήσουν αυτά τα νομοθετικά βήματα .
Το Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του Δικαστηρίου αρνείται το αίτημα παραπομπής
Η ουγγρική κυβέρνηση ζήτησε την παραπομπή της υπόθεσης στο Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ. Το Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης δέχεται παραπομπές μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αποφασίζει ελεύθερα για το παραδεκτό της αίτησης. Σε αυτή την περίπτωση, η ομάδα των πέντε δικαστών του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης δεν βρήκε λόγο να επανεκτιμηθεί η αρχική ετυμηγορία, καθιστώντας την απόφαση τελεσίδικη.
Άμεση συνέπεια της τελικής απόφασης είναι ότι η ουγγρική κυβέρνηση πρέπει τώρα να φτάσει σε συμφωνία με τις υποψήφιες εκκλησίες για την αποκατάσταση του καθεστώτος τους και την δίκαιη αποζημίωση για τυχόν ζημίες. Εάν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία εντός έξι μηνών, το ΕΔΔΑ θα καθορίσει αυτά τα ζητήματα για τους συμβαλλόμενους.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ουγγαρίας διαπίστωσε επίσης την αντισυνταγματικότητα του νόμου περί Εκκλησίας το περασμένο έτος (απόφαση 6/2013 [III. 1]), αλλά αντί της νομοθετικής ρύθμισης που θα αποκαθιστούσε την ελευθερία στη θρησκεία και τη θρησκευτική ισότητα, η κυβέρνηση προχώρησε στη νομοθεσία για την τροποποίηση του θεμελιώδους νόμου της Ουγγαρίας.
Απογοητευτική απόφαση για την κυβέρνηση
Ως εκ τούτου, υπό το φως της απόφασης του ΕΔΔΑ, τόσο ο νόμος για την Εκκλησία όσο και ο Θεμελιώδης Νόμος, στην τρέχουσα μορφή του, παραβιάζουν τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Σύμφωνα με την Ουγγρική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών - HCLU, η απόφαση αυτή θα πρέπει να συνεφέρει την κυβέρνηση ώστε να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η επίθεση στη θρησκευτική ελευθερία. Πέρα από την αποκατάσταση της νομικής υπόστασης των υποψήφιων εκκλησιών και την αποζημίωσή τους, η Ουγγαρία πρέπει επίσης να εξαλείψει τον Εκκλησιαστικό νόμο και τις τροποποιήσεις που έγιναν στον Θεμελιώδη Νόμο.
"Στην περίπτωση που αποτύχει να θέσει τον νόμο σύμφωνα με τη σύμβαση, η Ουγγαρία θα φέρει την ευθύνη για σαφή παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεων της," δήλωσε ο Szabolcs Hegyi, ένας δικηγόρος του Προγράμματος για την Ελευθερία της Συνείδησης της HCLU.