Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης (CPT) πραγματοποίησε επίσκεψη 7-9 Μαϊου 2016 στο Βέλγιο, προκειμένου να εξετάσει τις συνέπειες των απεργιών των σωφρονιστικών υπαλλήλων σχετικά με τις συνθήκες κράτησης των Βέλγων κρατουμένων.
Η αντιπροσωπεία της CPT δεν διαπίστωσε κανένα σημάδι κακοποίησης κρατουμένων από το προσωπικό, το οποίο είναι αρμόδιο για την κράτηση. Ωστόσο, η CPT διαπίστωσε, ότι οι κρατούμενοι έγιναν αντικείμενο απάνθρωπης και εξευτελιστικής κράτησης λόγων των συνθηκών στις φυλακές, οι οποίες είναι ακόμη απαράδεκτες, καθώς η απεργία κράτησε για περισσότερο από δύο μήνες σε ορισμένες φυλακές.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η CPT θεωρεί, ότι αυτή η κατάσταση είναι ένα "κραυγαλέο παράδειγμα της ανάγκης για τη θέσπιση των ελάχιστων υπηρεσιών εντός των εγκαταστάσεων των φυλακών, τις οποίες η CPT έχει συστήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα".
"Ελάχιστες υπηρεσίες"
Αλλά τι σημαίνει "ελάχιστες υπηρεσίες"; Ο στόχος είναι κάθε κρατούμενος να είναι σε θέση να απολαμβάνει:
- Γεύματα που σερβίρονται στις προγραμματισμένες ώρες.
- Ιατρική φροντίδα χωρίς περιορισμό (συμπεριλαμβανομένης της άμεσης πρόσβασης σε επείγουσα φροντίδα, διαρκής πρόσβαση σε σωματική ή ψυχιατρική αγωγή, τόσο εντός όσο και εκτός των εγκαταστάσεων).
- Πρόσβαση για περπάτημα για τουλάχιστον μία ώρα κάθε μέρα
- Να είσαι σε θέση να διατηρούν μια καλή προσωπική υγιεινή (ειδικά με το να έχουν τακτική πρόσβαση σε ντους και σε υπηρεσίες πλυντηρίου, καθώς και σε καθαρά κελιά).
- Συνεχή επαφή με τον έξω κόσμο (συμπεριλαμβανομένου του δικηγόρου τους) μέσω mails, προσκλήσεων και επισκέψεων
- Τακτικές επισκέψεις από τους γονείς τους, οι οποίοι θα πρέπει να είναι σε θέση να δουν τα παιδιά τους σε καλές συνθήκες.
Οι κρατούμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να απολαμβάνουν αυτές τις "ελάχιστες υπηρεσίες" ανά πάσα στιγμή, ακόμη και κατά τη διάρκεια των απεργιών από το προσωπικό της φυλακής ή κοινωνικά κινήματα, ή όταν οι φυλακές είναι επαρκείς σε γενικές γραμμές. Όπως τονίζεται από την CPT, "η σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα των κρατουμένων, καθώς και η αξιοπρέπειά τους βρίσκονται σε κίνδυνο. Η διασφάλισή τους αποτελεί υποχρέωση για το κράτος του Βελγίου, το οποίο δεν μπορεί να την αποφύγει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες".
Τα αιτήματα πέφτουν στο κενό
Είναι πλέον προφανές, ότι οι βελγικές αρχές κωφεύουν εδώ και καιρό στις επανειλημμένες αιτήσεις, οι οποίες υποβλήθηκαν από τη CPT.
Στην έκθεσή της η CPT σημείωσε, ότι "τίποτα στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν εμποδίζει τη λήψη μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών μέτρων, προκειμένου να θεσπιστούν οι ελάχιστες υπηρεσίες για τους κρατουμένους σεβόμενοι τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του προσωπικού των φυλακών. Η δυνατότητα να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας, ιδίως στο πλαίσιο των συντονισμένων ή των συλλογικών δράσεων, είναι ένα δικαίωμα, το οποίο πρέπει να επιβληθεί, εξασφαλίζοντας παράλληλα, ότι οι ελάχιστες υπηρεσίες γίνονται σεβαστές".
Η CPT υπογραμμίζει, ότι πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ, αφενός, της εφαρμογής των ελάχιστων υπηρεσιών μέσα στο περιβάλλον των φυλακών, και από την άλλη πλευρά, της εφαρμογής των εν λόγω υπηρεσιών σε ορισμένους άλλους τομείς των δημοσίων υπηρεσιών.
Είναι πράγματι πολύ σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, λόγω της συνολικής στέρηση της ελευθερίας τους, οι κρατούμενοι εξαρτώνται απόλυτα από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, είτε πρόκειται για τα τρόφιμα, τις εξωτερικές δραστηριότητες, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, είτε την επαφή με το έξω κόσμο.
Το κράτος έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις σε σχέση με αυτά τα άτομα στο πλαίσιο της απαγόρευσης των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, οι οποίες είναι απόλυτες.
"Χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση"
Μετά από τις νομικές ενέργειες των φυλακισμένων προσώπων κατά τη διάρκεια των απεργιών από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, πολλά δικαστήρια έχουν εκδώσει αποφάσεις, οι οποίες αναφέρονται σε αυτό το θέμα και διέταξαν, επί ποινή προστίμου, την εφαρμογή των ελάχιστων υπηρεσιών, οι οποίες είναι παρόμοιες με αυτές που υποστηρίζει η CPT.
Αλλά αυτές οι δικαστικές αποφάσεις δεν έχουν καμία επίδραση, και ως εκ τούτου, η CPT θεωρεί, ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να υιοθετήσει ένα κανονιστικό κείμενο σε αυτόν τον τομέα. Η Επιτροπή "καλεί τις βελγικές αρχές να υιοθετήσουν, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, ένα κανονιστικό κείμενο, το οποίο θα καθορίζει τις ελάχιστες υπηρεσίες μέσα στο περιβάλλον των φυλακών".
Ο Belgian League of Human Rights καλεί τις αρχές να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις με όλους τους σχετικούς φορείς, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο προτύπων, το οποίο θα έχει ως στόχο να εξασφαλίσει, κατά τη διάρκεια απεργιών ή σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση που είναι πιθανό να μειώσει το προσωπικό, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, οι οποίες σέβονται την καλή διαβίωση και τα δικαιώματα τόσο του προσωπικού των φυλακών όσο και των κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των οικογενειών τους.