"Beyond Surrender" to ogólnounijny projekt, w ramach którego przeanalizowano praktykę stosowania europejskiego nakazu aresztowania (ENA) i opisano wpływ przekazania na życie osób ściganych i ich rodzin.
ENA wydaje sędzia lub prokurator w jednym z państw członkowskich UE ("państwie członkowskim wydającym"), aby ubiegać się o aresztowanie i przekazanie osoby znajdującej się w innym ("wykonującym państwie członkowskim") w celu stawienia się przed sądem lub wydania wyroku.
Zadaniem Rights International Spain (RIS), organizacji członkowskiej Liberties, było przeprowadzenie badań, identyfikowanie i monitorowanie przypadków przekazania do Hiszpanii na podstawie europejskiego nakazu aresztowania wydanego przez hiszpańskie organy sądowe. Zobacz pełny raport z badań tutaj.
Wnioski
Pomimo szeroko zakrojonych poszukiwań, RIS nie udało się znaleźć żadnego zapisu dotyczącego użycia przez sądy, przed wydaniem ENA, środka służącego do przesłuchania podejrzanego za pomocą innych środków przewidzianych przez prawo, takich jak wideokonferencja.
Oznacza to, że w wielu przypadkach doszło do nieproporcjonalnego użycia ENA, mimo że sądy dysponują środkami alternatywnymi (np. współpracą sądową). RIS dotarł do dwóch przypadków, w których podejrzany nie był w stanie przekonać hiszpańskiego sądu, by zezwolił na wideokonferencje, tak by uniknąć przekazania. RIS badał również przypadek, w którym po przekazaniu z Rumuni okazało się, że proces zostanie przeprowadzony w Hiszpanii, za pośrednictwem wideokonferencji, a osoba przekazana przetrzymywana była w więzieniu w innym mieście.
W ramach badania stwierdzono również, że europejskie nakazy aresztowania często wydaje się za drobne przestępstwa i bez należytego uwzględnienia zasady proporcjonalności. W badaniach udało się dotrzeć do przypadku wydania ENA podejrzanego, który rzekomo ukradł radioodtwarzacze CD z dwóch samochodów.
Obrońcy wyeliminowani
ENA wciąż są używane w sposób nieproporcjonalny, głównie w początkowych etapach dochodzeń jako środek zapewniający możliwość przesłuchania podejrzanego lub zlokalizowania danej osoby w celu wezwania jej na proces, gdy prawo na to nie pozwala. RIS wykrył przypadki, w których dochodziło do przekazania do Hiszpanii jedynie w celu przesłuchania, a następnie takie osoby zwalniano bez możliwości powrotu do domu.
W trakcie badań organizacja RIS nie dotarła do żadnych przypadków, w których prawnicy uczestniczyliby w procesie poprzedzającym wydanie europejskiego nakazu aresztowania. Udział prawników ma podstawowe znaczenie dla zagwarantowania skutecznej obrony, szczególnie poprzez zakwestionowanie wydania europejskiego nakazu aresztowania na etapie wstępnym lub złożenie wniosku o zastosowanie środków alternatywnych.
Zobacz broszurę porównawczą.
