Nowe technologie i prawa człowieka

Polska: prawo rodzin więźniów do ostatniego pożegnania

Rodzina zmarłego więźnia wszczęła postępowanie przeciwko polskiemu zakładowi karnemu m.in. w sprawie braku umożliwienia rodzinie pożegnania z osobą umierającą, która przebywała w szpitalu więziennym.

by Polish Helsinki Foundation for Human Rights

Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła opinię przyjaciela sądu w tym postępowaniu.

Niezbywalne prawa

W opinii HFPC podkreśla znaczenie prawa osób pozbawionych wolności do utrzymywania kontaktów z rodziną i osobami bliskimi. Chociaż z samej istoty pozbawienia wolności wynika ich odseparowanie od rodziny, domu i środowiska lokalnego, to zgodnie ze standardami międzynarodowymi, osadzeni nie mogą być pozbawieni prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

W opinii HFPC przywołała Europejskie Reguły Więzienne, zgodnie z którymi po przyjęciu więźnia do zakładu informacja o zgonie, poważnej chorobie lub zranieniu więźnia lub też przeniesieniu go do szpitala powinna być przekazana niezwłocznie do wiadomości małżonka lub partnera więźnia, jeśli ten nie zastrzegł sobie inaczej. Podobne standardy wynikają z przyjętych w październiku 2015 r. przez ONZ tzw. Reguł Nelsona Mandeli.

Orzecznictwo ETPC

Dotychczasowe orzecznictwo ETPC pokazuje, że realizacja prawa do poszanowania życia rodzinnego osób pozbawionych wolności w Polsce wciąż wymaga poprawy. Trybunał orzekał m.in. w sprawach, w których władze więzienne uniemożliwiły osobie pozbawionej wolności udział w pogrzebie osoby bliskiej, co doprowadziło do naruszenia art. 8 Konwencji, zapewniającego prawo do poszanowania życia rodzinnego (szczegóły sprawy).

„Chociaż sprawa, w której złożyliśmy opinię przyjaciela sądu dotyczy innej kwestii niż dotychczasowe skargi rozpatrzone przez ETPC, to orzecznictwo Trybunału pozwala określić zakres obowiązków nałożonych na państwo i sposób ich interpretacji. W naszej ocenie wyroki Trybunału pozwalają też przyznać ochronę konwencyjną prawu do pożegnania na podstawie art. 8 Konwencji” – mówi Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Polskie przepisy

Również ochrona „więzi rodzinnych” na gruncie prawa polskiego, w szczególności w ramach ochrony dóbr osobistych pozwala przyjąć, że „prawo do pożegnania” z osobą umierającą może zostać uznane za dobro osobiste.

„Jeżeli więź rodzinna, czyli pewna szczególna więź między ludźmi zasługuje na ochronę prawną, to wydaje się, że obecność osoby bliskiej przy umieraniu oraz ostatnie pożegnanie zasługuje na analogiczną ochronę” – mówi Michał Kopczyński, prawnik HFPC.
Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before everyone else!

You can follow what we are doing for your right!

You will know about our achivements!

Show me a sample!