Nowe technologie i prawa człowieka

Poprawa sytuacji osób ubezwłasnowolnionych dzięki zmianom przepisów o ochronie zdrowia psychicznego w Polsce

​1 stycznia 2018 r. weszła w życie nowelizacja Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Nowelizacja wprowadza szereg korzystnych zmian dla osób umieszczanych w domach pomocy społecznej.

by Polish Helsinki Foundation for Human Rights

Podstawowym celem zmian jest wykonanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Konstytucyjnego dotyczących umieszczania osób całkowicie ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej

Kontrola sądowa

Dotychczas osoby takie mogły być umieszczane w DPS na wniosek swoich opiekunów prawnych, bez kontroli sądu. Co więcej, po umieszczeniu w DPS nie miały one dostępu do żadnych środków prawnych, za pomocą których mogłyby domagać się wyjścia na wolność.

Nowelizacja, zgodnie ze standardami TK i ETPC, zmienia ten stan prawny: od teraz opiekun prawny będzie musiał uzyskać zezwolenie sądu na umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w DPS, a co więcej osoba sam ubezwłasnowolniony będzie mógł zwrócić się do sądu z wnioskiem o zwolnienie z zakładu.

Profesjonalny pełnomocnik pomoże w postępowaniach dotyczących pobytu w zakładzie

Nowelizacja wprowadza również szereg innych korzystnych zmian. Przewiduje m.in. konieczność zapewnienia wszystkim osobom przymusowo umieszczanym lub przebywającym w szpitalach psychiatrycznych i DPS profesjonalnych pełnomocników w postępowaniach dotyczących pobytu w zakładzie.

Nowelizacja zobowiązuje także sąd opiekuńczy do wydania orzeczenia w przedmiocie hospitalizacji psychiatrycznej niezwłocznie po rozprawie, reguluje postępowanie w sprawie przenoszenia osób między różnymi DPS i doprecyzowuje zasady stosowania przymusu bezpośredniego.

Działania HFPC

Omawiana ustawa realizuje postulaty zgłaszane od lat przez HFPC. W ramach Fundacji prowadzona była przed ETPC precedensowa sprawa Kędzior przeciwko Polsce, dotycząca umieszczenie ubezwłasnowolnionego mężczyzny w DPS, zakończona wydaniem w 2012 r. wyroku stwierdzającego naruszenie art. 5 EKPC.

HFPC przez wiele lat monitorowała wykonanie tego orzeczenia i apelowała o zmianę przepisów. Fundacja złożyła także obszerną opinię przyjaciela sądu do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dotyczącej konstytucyjności przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Ponadto, w toku postępowania legislacyjnego w Sejmie, HFPC złożyła opinię prawną, w której zasugerowała dodatkowe zmiany w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego. Wiele z podniesionych przez nią postulatów zostało uwzględnionych.

Donate to liberties

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

We’re grateful to all our supporters

Your contributions help us in the following ways

► Liberties remains independent
► It provides a stable income, enabling us to plan long-term
► We decide our mission, so we can focus on the causes that matter
► It makes us stronger and more impactful

Your contribution matters

As a watchdog organisation, Liberties reminds politicians that respect for human rights is non-negotiable. We're determined to keep championing your civil liberties, will you stand with us? Every donation, big or small, counts.

Subscribe to stay in

the loop

Why should I?

You will get the latest reports before everyone else!

You can follow what we are doing for your right!

You will know about our achivements!

Show me a sample!