Znaczenie wyglądu
Dyrektywa UE w sprawie domniemania niewinności (UE 2016/343) stanowi, że właściwe organy powinny powstrzymać się od przedstawiania podejrzanych lub oskarżonych jako winnych, w sądzie lub publicznie.
Oznacza to, że stosowanie środków przymusu fizycznego, takich jak kajdanki, szklane zabezpieczenia, klatki i metalowe obręcze na nogi, powinno być dozwolone tylko jeśli jest to konieczne z uwagi na okoliczności konkretnej sprawy związane z bezpieczeństwem.
“Suspects in Restraints. Znaczenie wyglądu: w jaki sposób podejrzani i oskarżeni są przedstawiani w sali sądowej, publicznie i w mediach" to ogólnounijny, dwuletni projekt badawczy realizowany obecnie przez organizację członkowską Liberties, Rights International Spain, i innych partnerów, którego koordynacją zajmuje się Węgierski Komitet Helsiński.
Celem projektu jest pomoc w prawidłowym wdrożeniu unijnej dyrektywy poprzez zmniejszenie liczby przypadków, w których osoby podejrzane i oskarżone są przedstawiane publicznie w sposób, który sprzyja powstawaniu wrażenia winy. Uczestnicy projektu chcą także doprowadzić do lepszego zrozumienia zasady domniemania niewinności wśród urzędników publicznych i ogółu społeczeństwa.
Wpływ na postrzeganie winy
Organizacja Human Rights House Zagreb, partner projektu w Chorwacji, przeprowadziła badania socjologiczne, aby zobaczyć, czy środki ograniczające stosowane przez policję mają wpływ na postrzeganie winy w społeczeństwie. Wyniki mają kluczowe znaczenie dla zasady domniemania niewinności.
Po pierwsze, każde zatrzymanie przez policję sprawia, że dana osoba wydaje się winna. Badania pokazują, że społeczeństwo nie tylko uważa osoby zatrzymane przez policję za winne (obecność policji), ale także, że poczucie winy wzrasta wraz z użyciem poważnych środków ograniczających i wzrostem siły.
Ponadto istnieje zależność między negatywnymi cechami a postrzeganiem winy. Oznacza to, że społeczeństwo częściej postrzega osobę jako winną, jeśli przypisuje jej negatywne cechy (agresję, niebezpieczeństwo). Badania wykazały, że negatywne cechy częściej przypisuje się mężczyznom niż kobietom. Społeczeństwo ma tendencję do postrzegania osoby winnej w stereotypowy sposób (np. noszenie bluzy z kapturem oznacza bycie chuliganem lub przestępcą).
Raport i infografika zostały przygotowane przez Human Rights House Zagreb.
