H. Jankovski, więzień przebywający w zakładzie karnym, chciał otrzymać dostęp do witryny AIKOS, prowadzonej przez Ministerstwo Edukacji, która zawiera informacje o programach studiów.

Więzień chciał się dowiedzieć jakie oferty proponuje Ministerstwo, w celu podjęcia studiów prawniczych poprzez kształcenie na odległość. Jednak władze placówki odmówiły mu dostępu, twierdząc, że "jeżeli więźniowie będą mieli prawo do korzystania z internetu, będą mogli kontynuować swoje działania przestępcze". To stanowisko zostało podtrzymane przez sądy litewskie.

Czy dostęp do internetu jest prawem człowieka?

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) podkreślił, że stanowisko władz litewskich było nierozsądne.

Zdaniem sądu, Jankovski poszukiwał informacji na temat studiów, które mogłyby pomóc w jego resocjalizacji i reintegracji ze społeczeństwem. Strona była prowadzona przez Ministerstwo Edukacji i sytuacja nie stanowiła zagrożenia bezpieczeństwa. Tymczasem władze więzienia nawet nie rozważyły możliwości przyznania skazanemu przynajmniej ograniczonego dostępu tylko do tej strony.

Trybunał w Strasburgu zauważył, że znaczenie internetu w odniesieniu do praw człowieka jest coraz bardziej widoczne, a dostęp do internetu jest coraz częściej postrzegany jako prawo człowieka.

ETPC uważa, że te zmiany odzwierciedlają znaczenie internetu w codziennym życiu, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że obecnie niektóre informacje są dostępne wyłącznie online.

To nie pierwszy raz, kiedy ETPC musiał orzekać w sprawie prawa do dostępu do internetu. - W przypadku Kalda przeciwko Estonii (2016), sąd uznał, że Estonia naruszyła artykuł 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka nie przyznając więźniowi dostępu do internetowej Gazette (repozytorium przepisów) i do elektronicznej bazy danych o decyzjach sądowych.

Zmiana podejścia do resocjalizacji

Oba przypadki pokazują, że Trybunał w Strasburgu przywiązuje szczególną wagę do resocjalizacyjnej funkcji kary, która jest zapisana w litewskim kodeksie karnym. Kodeks stanowi, że kara ma nie tylko ukarać osoby i ograniczać ich prawa, ale także "wywierać wpływ na osoby, które odbywają karę, aby upewnić się, że przestrzegają prawa i nie popełnią ponownie przestępstwa".

Wymaga to aktywnego działania państwa i modernizacji infrastruktury więzienia, a także zmiany podejścia do skazanych i ich potrzeb, tak aby móc zapewnić, że staną się normalnymi członkami społeczeństwa.

W przeciwnym razie, bez resocjalizacji, problemy związane z przestępczością nie zostaną rozwiązane, tylko po prostu odłożone w czasie.