W dniu 4 lipca 2017 r., grupa posłów przedłożyła parlamentowi bułgarskiemu projekt nowelizacji ustawy o systemie sądownictwa. Wśród wszystkich proponowanych zmian, kluczowe są postanowienia, które uniemożliwiają stowarzyszeniom zawodowym sędziów, prokuratorów, śledczych oraz urzędników sądowych, przyjmowanie środków pomocowych z zagranicy.

Fundusze od "osób zagranicznych"

Zgodnie z proponowanymi zmianami, grupy te będą musiały ograniczyć się jedynie do składek członkowskich, wkładów majątkowych i darowizn od swoich członków. Wszelkie finansowanie lub darowizny w jakiejkolwiek innej formie będą zabronione.

Zgodnie z przygotowanym projektem ustawy, sędziowie, prokuratorzy i śledczy mogą uczestniczyć w działalności naukowej lub edukacyjnej tylko wtedy, gdy "nie są one finansowane wyłącznie przez obce państwo lub obcokrajowca".

Interpretacja przepisów wprowadzających ograniczenia jest tak szeroka, że nie zezwala na finansowanie stowarzyszeń zawodowych, ani na udział sędziów w działalności naukowej lub edukacyjnej, nawet jeśli wsparcie finansowe pochodzi z instytucji Unii Europejskiej, Rady Europy lub Organizacji Narodów Zjednoczonych, pomimo, że Bułgaria dobrowolnie przyjęła członkostwo w tych organizacjach międzynarodowych.

Wszystkie powyższe źródła finansowania traktowane są jako "obce". Obecnie organizacje zawodowe nie są finansowane przez państwo, a nowe przepisy zabraniają finansowania z programów unijnych, chociaż samo państwo otrzymuje fundusze z tych programów.

Niejasny tekst

Uzasadnienie wprowadzenia zmian, dołączone do załączników do projektu, jest opisane w sposób niejasny. Wskazuje się na wymóg zapewnienia "niezależności", "izolacji od zewnętrznej ingerencji" i "korzyści publicznej".

Nie jest jednak jasne, o jakiego rodzaju “niezależność” chodzi i przed jaką "ingerencją zewnętrzną" należy się bronić, ani jakie powinny być ograniczenia stowarzyszeń zawodowych i jakie to wszystko ma przynieść korzyści.

Wiadomo, że zarządzanie kształceniem zawodowym jest częścią niezależności sądownictwa.

Uwzględnienie tych restrykcyjnych przepisów w ustawie o sądownictwie jest nieuzasadnione, a motywy takiego działania są całkowicie nie do przyjęcia. Niewątpliwie nowe przepisy będą ograniczać prawo sędziów do stowarzyszania się, osłabią ich organizacje, a w konsekwencji odbierą im głos.

Nawet w ramach obowiązującego prawa istnieje szereg ograniczeń dotyczących zdolności sędziów do zajmowania pewnych stanowisk, dołączania do niektórych organizacji i firm handlowych oraz podejmowania działań komercyjnych. Niektóre, choć nie wszystkie, są uzasadnione, ponieważ takie kontakty formalne mogą powodować konflikt interesów i osłabiać niezależność sędziów podczas wykonywania swoich obowiązków.

Jednak finansowanie stowarzyszeń zawodowych w żaden sposób nie wpływa na przestrzeganie prawa przez ich członków. Celem finansowania jest wzmocnienie tych organizacji w celu ochrony interesów zawodowych sędziów - dlatego też powstają.

Organizacje pozarządowe się sprzeciwiają

Ponad 20 organizacji pozarządowych sprzeciwia się tym wprowadzającym ograniczenia przepisom. Apelują do posłów o odrzucenie proponowanych zmian.

Zdolność organizacji non-profit do pozyskiwania funduszy jest integralną częścią prawa do stowarzyszania się.

Projekt poprawki wprowadza ograniczenia dotyczące prawa sędziów do zrzeszania się na zasadzie dyskryminacji, ponieważ takie ograniczenia nie istnieją w odniesieniu do jakiejkolwiek innej organizacji zawodowej w Bułgarii.