W roku 2013 prawa człowieka znalazły się w stagnacji w większości obszarów, podczas gdy w innych obserwowaliśmy powtarzające się ciężkie naruszenia. Miała też miejsce pewna poprawa. Sytuację szkicuje doroczny raport Bułgarskiego Komitetu Helsińskiego (BKH). Został on wydany podczas konferencji prasowej w Sofii 1 kwietnia 2014 roku.

Najcięższe i najpowszechniejsze naruszenia dotyczą traktowania osób ubiegających się o azyl, wolności wypowiedzi, praw dzieci w instytucjach państwowych, nadmiernego korzystania z przemocy przez funkcjonariuszy prawa i wykorzystania specjalnych technik śledczych.

Tak jak w latach poprzednich, prawa wolności wyznania nie są przestrzegane w stosunku do Muzułmanów. Podobnie ma się rzecz w kwestii warunków w aresztach, niezawisłości sądów, dyskryminacji mniejszości etnicznych i seksualnych, kobiet, osób niepełnosprawnych oraz innych narażonych grup obywateli.

"W roku 2013 zmalał zakres kontroli sprawowanej nad państwowymi organami bezpieczeństwa, podczas gdy władza Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (DANS), wzrosła. DANS działa na zasadzie tajnej policji. W tym roku spłynęło ponad więcej skarg dotyczących policyjnej przemocy, niż w poprzednim." - mówi Krassimir Kanev, przewodniczący BKH.

Wśród najistotniejszych kwestii związanych z prawami człowieka w Bułgarii w roku 2013, BKH wymienia:

• W 2013 roku Bułgaria znacząco odeszła od standardów zapewniających swobodne korzystanie z prawa do azylu. Pomoc społeczna i warunki przyjęcia znalazły się na poziomie minimalnym, bądź poniżej. Dostęp osób ubiegających się o azyl do terytorium Bułgarii uległ również znacznym ograniczeniom.
  
• Ostatni rok stanowił wyzwanie w sprawi ochrony grup mniejszościowych przed rasistowską przemocą i dyskryminacją. U szczytu kryzysu imigracyjnego, jesienią 2013 roku, kilku neo-totalitarnym partiom udało się za pomocą mowy nienawiści stworzyć wrogi i zagrażający klimat dla mniejszości etnicznych, w tym uchodźców i azylantów, w Bułgarii.
  
• Zauważamy niepokojące zmiany w prawnych metodach walki z przestępczością zorganizowaną. DANS otrzymała dodatkowe uprawnienia pozwalające na rozszerzenie technik śledczych, a także internowanie ludzi bez odpowiedniej decyzji sądu.
  
• W 2013 roku opinię publiczną zainteresował problem wykorzystywania Specjalnych Technik Śledczych (SIT) do monitorowania komunikacji telefonicznej i internetowej w sposób niejawny. Mimo zmian w prawie i deklaracji partii rządzących, Bułgarskiej Partii Socjalistycznej i Ruchu na rzecz Praw i Swobód, zgodnie z którymi skala użycia SIT miała znacznie zmaleć w porównaniu ze stanem panującym za poprzedniego rządu partii Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii, istnieją poważne przesłanki wskazujące, że jednak wzrosła.
  
• W 2013 roku, Europejski Trybunał Praw Człowieka nie wydał wielu wyroku w sprawach przeciwko Bułgarii (w sumie 26). Z drugiej strony, wyroki uznawane przez Komitet Ministrów Rady Europy za takie, które czekają na wykonanie przez Bułgarię, osiągnęły w połowie lutego 2014 roku rekordową liczbę 372.
  
• Mimo że uwarunkowania prawne z Aktu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, dotyczące użycia siły i broni palnej zostały poprawione w 2012 roku, nie miało to widocznego wpływu na spadek użycia siły i broni palnej w roku 2013. W tym roku miały miejsce przynajmniej trzy przypadki, kiedy osoby straciły życie w sytuacjach domniemanego nadużycia siły i broni palnej ze strony policji. Miał również wzrost liczby przypadków stosowania przemocy na komisariatach, oraz kilka przypadków nielegalnego użycia przemocy w stosunku do demonstrantów.
  
• Nie podjęto żadnych reform prawnych mających na celu usprawnienie systemu umieszczania dzieci, które weszły w konflikt z prawem, w placówkach poprawczych (CBS) i reedukacyjnych (SBS). W roku 2013, BKH odwiedziło kilka takich placówek oraz wszystkie centra kryzysowe. Zwrócono uwagę na problemy z arbitralnością dotyczącą umieszczania dzieci w tych instytucjach.
  
• Do końca roku 2013 nie podjęto żadnych kroków mających zagwarantować przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych - ani w zakresie regulacji dotyczących zdolności prawnej, ani w zakresie zapewniania miejsc w instytucjach dla osób niepełnosprawnych umysłowo.
  
• Rok 2013 nie przyniósł znaczących postępów w sprawie przestrzegania wolności religijnej w kraju. Podobnie jak w latach poprzednich, doszło do wielu wykroczeń przeciwko członkom społeczności religijnych innych niż Prawosławne. Miały miejsce: bezczeszczenie świątyń, dyskryminujące relacje w mediach, brak działań ze stony prokuratury w przypadkach publicznego nawoływania do nienawiści religijnej, dyskryminacji i przemocy i inne. Trwa sprawa przeciwko 13 imamom oskarżonym o szerzenie ideologii antydemokratycznej w miejscowości Pazardzhik.
  
• Bułgaria spadła dramatycznie w rankingu Reporterów Bez Granic - o 12 miejsc. Zajmuje obecnie 100 (najniższe w historii) miejsce na liście państw uszeregowanych wg wolności mediów. Wciąż stanowi kraj z najniższym wskaźnikiem wolności mediów w Unii Europejskiej. Wskazuje się na następujące problemy: brak transparencji w strukturach własności i finansowania; koncentracja mediów; ograniczona różnorodność; wpływ właścicieli na politykę redakcyjną; rozmaite formy wywierania nacisków i potężna autocenzura.
  
• Zauważono wzrastającą liczbę likwidacji placówek dla dzieci. Najsłabszym punktem reformy systemu opieki nad dziećmi pozostaje zapobieganie porzuceniom i organizacja służ” pomocniczych, które mają dostarczać dzieciom i ich rodzinom wspierające środowisko, które zapobiec ma kończeniu przez dzieci w instytucjach.

--

Raport dostępny w języku bułgarskim tutaj.

Infografika załączona do raportu dostępna w języku bułgarskim tutaj.

BKH publikuje swoje coroczne raporty od 13 lat. Wszystkie dostępne są tutaj.