Tech & Rights

''Mensen zien graag dat anderen worden vastgezet''

Het Litouwse Human Rights Monitoring Institute werd benaderd door iemand wiens voorarrest drie maanden duurde. ''Drie maanden zonder slaap en al die tijd heeft er geen rechtszitting plaatsgevonden.''

by Human Rights Monitoring Institute

Koude, stank en een onvoorstelbare smerigheid, die woorden beschrijven de situatie in Litouwse detentiecentra. Mensen komen en gaan. Verdachten van moord, verkrachtingen en economische delicten worden samen in grote cellen gestopt. In veel gevallen leidt arrestatie tot voorarrest en in de meeste gevallen duurt dat langer dan slechts een paar dagen.

Het Human Rights Monitoring Institute werd benaderd door een man wiens voorarrest drie maanden duurde.
''Drie maanden zonder slaap en al die tijd heeft er geen rechtszitting plaatsgevonden.'' Zelfs na het doorstaan van deze mensonterende periode werd hij nog altijd niet schuldig bevonden aan fraude. De intimidaties aan het adres van zijn gezin, problemen met zijn gezondheid, het stilvallen van zijn bedrijf en een om zeep geholpen reputatie is wat hij aan deze ervaring heeft overgehouden.

Tijdens de presentatie van een door de Human Rights Monitoring Institute (HMRI) uitgevoerd onderzoek getiteld ''Voorarrest: de perspectieven van politie, aanklagers en onderzoeksrechters'', zei jurist van de HMRI Karolis Liutkevičius dat Litouwse rechtbanken er happig op zijn om mensen in voorlopige hechtenis te stellen en dat zij niet altijd handelen volgens de bepalingen van het Europees Hof voor de rechten van de mens. Beslissingen om verdachten vast te houden worden vaak nogal haastig genomen en de rechters geven zelf toe dat voorarrest vaak wordt gebruikt als middel om druk uit te oefenen.

Een aanklager die heeft meegewerkt aan het onderzoek is het volledig met Liutkevičius eens: ''Een persoon die wordt geïsoleerd en wiens vrijheden worden ontnomen - en dan met name het grondrecht om te gaan en staan waar hij wil - is psychologisch op z'n kwetsbaarst. Het is juist om aan te nemen dat het waarschijnlijker is dat iemand in een dergelijke situatie een misdaad bekent.''

Toch is een aantal van de ondervraagden van mening dat het buitensporig zou zijn als er grondiger over de redenen voor voorlopige hechtenis zou worden nagedacht en er bijvoorbeeld zou worden gekeken naar alternatieve beperkende maatregelen.

De geïnterviewde aanklagers en rechters geven toe dat reacties in de media een rol spelen in het overmatig vaak toepassen van voorarrest. ''Mensen zien graag dat anderen worden vastgezet'', vat een rechter de publieke opinie over deze kwestie samen.

Het onderzoek bevestigt dat problemen gerelateerd aan de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen veelvoorkomend en stelselmatig zijn in Litouwen. Waarschijnlijk is het bewuste misbruik van voorarrest daar het ernstigste voorbeeld van. Een groot deel van de geïnterviewde deskundigen beaamt dat er soms om voorarrest wordt gevraagd terwijl de autoriteiten zich ervan bewust zijn dat de echte noodzaak hiervoor ontbreekt.