Tech & Rights

#WeDecide: Democratie en de EU. Hoeveel invloed hebben we?

De Europese Unie mag dan niet het perfecte voorbeeld van democratie zijn, het is wel degelijk een democratisch regime, dat onze morele steun verdient.

by Orsolya Reich

Liberties gelooft dat als wij Europeanen vergeten waarom we precies in een democratie willen leven, en wat een democratie echt inhoudt, de EU makkelijk ten prooi valt aan populisten. Als wij Europeanen niet mishandeld willen worden door populistische, autoritaire politieke machten, dan moeten we onze medeburgers zien te overtuigen dat bepaalde politieke opvattingen zichzelf alleen presenteren als democratisch, maar dat ze dat eigenlijk niet zijn. En daar hebben we argumenten voor nodig.

De serie #WeDecide is bedoeld om deze argumenten aan te bieden. Het eerste artikel legt uit waarom illiberale regimes niet democratisch genoemd moeten worden, het tweede en derde artikel introduceren argumenten waarmee democratische regimes gesteund kunnen worden, het vierde laat zien hoe de macht van de sterkste geen democratie is, en het vijfde beargumenteert dat zowel representatie als directe burgerinvloed een plek hebben in een goed functionerende democratie. Dit artikel, het laatste van de serie, bespreekt hoe de wil van het volk wordt gekanaliseerd in de EU-besluitvorming.

Allereerst, en allerbelangrijkst, Europese staatsburgers kiezen sinds 1979 rechtstreeks de leden van het Europees Parlement (of EP, in het kort). Het Europees Parlement oefent samen met de Raad wetgevings- en begrotingsfuncties uit. Het is erg belangrijk wie we in het EP laten plaats nemen, want voor een breed scala van onderwerpen, zoals economisch beleid, immigratie, milieubescherming of transport, zijn beide organen van gelijk belang. Hier komt bij dat het Parlement belangrijke toezichthoudende verantwoordelijkheden heeft ten opzichte van andere EU-instellingen. Het kan bijvoorbeeld de Commissie ontslaan, die regelmatig verslag moet uitbrengen van over de implementatie van de begroting. Het Parlement benoemt de Voorzitter van de Commissie, de Europese Ombudsman, de Voorzitter van de Europese Centrale Bank - hoofden van instellingen die een grote invloed hebben op onze gedeelde basisomstandigheden. En het kan de Artikel 7-procedure starten tegen lidstaten die de democratie uithollen en de fundamentele waarden van de Europese Unie niet hooghouden.

Ten tweede zijn er een aantal manieren waarop burgers invloed kunnen uitoefenen op het werk van het Europees Parlement. Zo kunnen burgers bijvoorbeeld een petitie indienen. We kunnen het Parlement vragen om te kijken naar onderwerpen die ons raken, of een klacht indienen over hoe EU-wetgeving wordt geïmplementeerd. We kunnen ook informatie vragen over onderwerpen die ons interesseren, of onze zorgen aan het EP uiten door middel van een informatieverzoek. We kunnen deelnemen aan brievencampagnes gericht aan leden van het Europees Parlement, georganiseerd door mensenrechtenorganisaties (zoals Liberties), of simpelweg een persoonlijke e-mail naar onze vertegenwoordigers sturen.

Ten derde kunnen we deelnemen aan het werk van de Europese Commissie. Door het mechanisme van het Europees Burgerinitiatief (EBI) kunnen we de Commissie direct oproepen om een wetgevingsvoorstel in te dienen. We kunnen de Commissie ook vragen ons e-mails te sturen over recent gepubliceerde routekaarten en openbare raadplegingen. Door middel van deze raadplegingen kunnen we onze meningen uiten over nieuwe EU-initiatieven of bestaande beleidsstukken en wetten. Als de Commissie onze standpunten heeft gehoord, heeft besloten hoe verder te handelen, en haar wetgevingsvoorstel heeft afgemaakt en ingediend bij het Europees Parlement en de Raad, hebben we nog een kans om onze feedback te geven. We kunnen ook onze mening uiten over wetten die al zijn aangenomen door het EP en de Raad maar de Commissie de details laten bepalen.

Ten vierde kunnen we de leden van onze nationale parlementen of onze regering vragen om een specifieke visie te uiten in een bepaald EU-orgaan of om een EU-orgaan onder druk te zetten over een bepaalde beslissing. Dit kan - alweer - gedaan worden door brievencampagnes, raadplegingsmechanismen, of door nationale referenda te starten.

Waarom is het belangrijk om deze opties te kennen? Hoe beschermt dit ons tegen populistische autoritaire leiders? Sommige mensen bekritiseren de EU en betwijfelen haar legitimiteit omdat ze geloven dat ze geen invloed hebben op het besluitvormingsproces van de EU. Door ze over deze kansen te vertellen, kunnen ze minder openstaan voor partijen die zich voordoen als strijders voor democratie tegen het anti-democratische Brussel.

Hiermee wordt niet beweerd dat de Europese Unie het perfecte voorbeeld is van democratie en dus niet verbeterd kan worden. Dat zou niet waar zijn. Maar het is wel degelijk een democratisch regime, dat onze morele steun verdient. En juist hierom moeten we samenwerken om het te verbeteren, door de EU-instellingen regelmatig op de hoogte te brengen van onze meningen. En door tussen 23 en 26 mei te stemmen op partijen die zich hard maken voor democratie.

We zijn geïnteresseerd in jullie gedachten. Ga je stemmen tijdens deze Europese verkiezingen? Hoe oefen je invloed uit op Europese besluitvorming? Laat een comment achter onder onze Facebook-post en deel je gedachten met ons en je medelezers. En kijk naar onze #Vote4Values Elections Tracker.

#WeDecide