Tech & Rights

2 internationale mensenrechtenorganisaties bekritiseren Spanje voor etnisch profileren

Beide groepen bekritiseerden het wijdverspreide gebruik van etnische of raciale profilering door agenten van de Spaanse rechtshandhaving. Etnische profilering is een discriminerende en illegale praktijk die niet-blanke mensen disproportioneel treft.

by Rights International Spain

Binnen twee dagen hebben twee internationale instanties voor de bescherming van de mensenrechten verklaringen afgegeven waarin aandacht wordt gevraagd voor de tekortkomingen in de strijd tegen racisme.

Op 26 februari legde de VN Werkgroep voor Mensen van Afrikaanse afkomst een verklaring af na haar officiële bezoek aan Spanje. De volgende dag publiceerde de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) - een orgaan van de Raad van Europa - haar vijfde periodieke rapport over Spanje.

Beide rapporten verwijten de Spaanse staat dat politiemachten identiteitscontroles op een discriminerende en willekeurige manier blijven uitvoeren, namelijk gebaseerd op de huidskleur of etnische afkomst van mensen, in plaats van op objectieve criteria met betrekking tot een redelijk vermoeden van betrokkenheid bij een misdrijf.

Deze praktijken blijven plaatsvinden in Spanje, ondanks het feit dat de in 2015 aangenomen burgerveiligheidswet vaststelde dat identiteitscontroles het principe van evenredigheid, gelijke behandeling en non-discriminatie moeten respecteren.

Een 'endemisch' probleem

De ECRI is vrij direct in haar rapport, waarin staat dat "raciale profilering door rechtshandhaving een voortdurend probleem is." De werkgroep van de VN verklaarde op haar beurt tijdens de persconferentie dat de kwestie van raciale profilering tegen mensen van Afrikaanse afkomst een "endemische" probleem is, waarbij wordt verondersteld dat mensen migranten zonder papieren zijn en daarom door de politie worden gestopt, "simpelweg vanwege de kleur van hun huid."

Volgens de VN-experts komt dit onder andere door het volgende: "De Spaanse wetgeving heeft geen specifiek verbod op raciale profilering en beschikt niet over duidelijke criteria voor wetshandhavingsfunctionarissen om identiteitscontroles uit te voeren."

Een van de deskundigen van de VN-werkgroep, Sabelo Gumezde, voegde eraan toe dat de slachtoffers van deze discriminerende politiepraktijken volgens de huidige wetgeving niet de middelen hebben om ze aan te klagen.

Volgens Gumezde "leggen de afschrikwekkende bepalingen van de Burgerveiligheidswet uiteindelijk zelfcensuur op, waardoor mensen worden ontmoedigd om discriminerende handelingen aan de kaak te stellen, wat betekent dat die daden niet worden onderzocht, de daders niet worden berecht en de slachtoffers geen schadeloosstelling krijgen.”

Aanbevelingen

De werkgroep, die in september haar definitieve rapport over Spanje zal voorleggen aan de VN-Mensenrechtenraad, heeft een aantal maatregelen gedeeld die Spanje zou moeten nemen om die discriminerende wetshandhavingscontroles uit te bannen.

Specifiek dringen zij er bij Spanje op aan om: een onafhankelijk klachtenmechanisme op te zetten om dit probleem aan te pakken; uitvoering te geven aan de aanbevelingen van het Bureau van de Ombudsman om raciale profilering te voorkomen (waaronder het gebruik van identificatieformulieren); gespecialiseerde opleidingen te geven aan wetshandhavingsfunctionarissen; en bewustmakingscampagnes te voeren om stereotypen te veranderen tegen mensen van Afrikaanse afkomst.

Deze rapporten maken deel uit van een lange lijst van vermaningen door internationale, Europese en nationale instellingen aan de Spaanse staat vanwege het voortduren van deze discriminerende wetshandhavingsacties - van het mensenrechtencomité van de VN of het Comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie tot het Comité van Ministers van de Raad van Europa en het Bureau van de Ombudsman van Spanje.

Verder heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens recentelijk Zeshan Muhammed gelijk gegeven in een rechtszaak tegen de Spaanse staat. Muhammed is een Pakistaanse staatsburger die volgens de politieagent werd aangehouden en gefouilleerd door de nationale politie, "enkel omdat hij zwart is".

Tijd om discriminerende praktijken uit te bannen

Liberties lid Rights International Spain (RIS), een organisatie die zeer actief deelnam aan de ontmoetingen met het maatschappelijk middenveld die door zowel ECRI als de Werkgroep voor Mensen van Afrikaanse afkomst werden georganiseerd, verwelkomde deze twee uitspraken en erkende dat zij een overwinning zijn voor de anti-discriminatiebeweging die wordt geleid door mensen die deze discriminerende handelingen moeten ondergaan.

Cristina de la Serna, een advocaat die gaat over het gebied van non-discriminatie van RIS, heeft de Spaanse autoriteiten opgeroepen om te handelen: "Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de mogelijkheden om raciale profilering in identiteitscontroles in Spanje uit te bannen; het is aan het ministerie om de discriminerende wetshandhavingspraktijk af te schaffen die gekleurde mensen in Spanje treft simpelweg omdat ze niet blank zijn."