Tech & Rights

Roma in de Tsjechische Republiek hopen op een betere behandeling op school

Het ongelijke toegang tot onderwijs voor Roma-kinderen in het Tsjechische systeem is een systematisch probleem. Zal nieuwe wetgeving hier verandering in brengen?

by The League of Human Rights
(Image: Elizabeth Lloyd)

Ongelijkheid manifesteert zich op drie manieren:

  • oververtegenwoordiging van Roma-kinderen op zogenoemde praktische scholen (scholen die voornamelijk zijn bestemd voor leerlingen met een mentale beperking);
  • het buitensluiten van Roma op gewone scholen en klassen;
  • verschillende benaderingen van Roma-leerlingen op gewone scholen - er zijn vaak rapporten uitgebracht over racistisch pesten door niet-Roma leerlingen en zelfs openlijk bevooroordeelde docenten.

'Ze maken idioten van ons'

Amnesty International (AI) en andere organisaties hebben bevonden dat Roma-kinderen systematisch op scholen voor leerlingen met een 'lichte verstandelijke beperking' worden geplaatst, waar zij verminderde onderwijskansen hebben. Bijna een derde van leerlingen op de zogenoemde praktische scholen zijn Roma, ondanks het feit dat de Roma een minderheid zijn in de Tsjechische Republiek en minder dan 3 procent van de populatie representeren.

Andrei werd naar een praktische school gestuurd toen hij in groep zeven zat, nadat hij verhuisde uit Slowakije. In 2015, toen hij vijftien jaar oud was, vertelde hij Amnesty International in een onderzoek dat hij niet begrijpt waarom hij naar school is gestuurd, aangezien de school was bedoeld voor studenten met een verstandelijke beperking.

"In praktische scholen maken ze idioten van ons. Het is erg eenvoudig. Onderwijs is langzamer en ik denk echt niet dat ik vanuit hier op een goede middelbare school kan kopen," zei hij.

'We zijn bang om naar school te gaan'

Roma-kinderen die naar gewone scholen gaan (dat houdt in: scholen waar zij niet worden afgescheiden in een klas of (vak)school voor alleen Roma), hebben vaak een ander idee van docenten en medeleerlingen.

Roma studenten worden gediscrimineerd door het Tsjechische schoolsysteem en eindigen vaak op scholen voor kinderen met een verstandelijke beperking. (Image: Open Society Foundations)

Er wordt hen geen taalondersteuning geboden, ondanks het feit dat de moedertaal van velen van hen niet Tsjechisch is. In plaats daarvan zouden zij in het onderwijs moeten worden betrokken en gelijke toegang tot het onderwijs moeten worden gegeven, wat ook in het Tsjechische rechtssysteem is gegarandeerd.

Karel, een jonge Roma jongen, vertelt over zijn ervaring: "Mijn kleine zusje Jana en ik waren de enige Roma op onze school. Ik dacht dat het een goede school was, maar toen begonnen ze ons te pesten, met name Jana. Ze duwden haar, noemde haar een 'zwart modderbloedje' en zeiden dat ze niks wist, er afschuwelijk uit zag... Jana was bang om naar school te gaan. Vertelde de directeur, maar zij luisterde niet naar ons... We begonnen lagere cijfers te halen en een andere behandeling te krijgen en iedereen zij dat we vies waren en stonken. Leraren klaagden dat Jana niet op school paste... "

Discriminatie en segregatie van Roma-kinderen is veroordeeld door vele nationale en internationale organisaties en landen en is een duidelijke schending van Tsjechisch en Europees recht en internationale mensenrechten. Generaties van Roma zijn en worden gelijke toegang tot kwalitatief onderwijs ontzegd. Dit versterkt de hun sociale exclusie en andere onregelmatigheden.

EU-rechtsgang

In september 2014 begon de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen de Tsjechische Republiek vanwege de oververtegenwoordiging van Roma-kinderen op scholen en klassen voor leerlingen met een lichte verstandelijke beperking.

Dankzij de inspanningen van de huidige minister van Onderwijs werd een aanpassing van de Onderwijswet aangenomen, die in september 2015 in werking trad.

Na de inbreukprocedure besloot de regering in te stemmen met een ruimere hervorming dan daarvoor. Dankzij de inspanningen van de huidige minister van Onderwijs werd een aanpassing van de Onderwijswet aangenomen, die in september 2015 in werking trad. Inclusief onderwijs voor alle kinderen wordt een tastbare werkelijkheid.

Het hervormingspakket omvat ondersteuningsmaatregelen voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, een verplicht jaar peuterschool voor alle leerlingen en de integratie van leerlingen met speciale behoeften op gewone onderwijsprogramma's. Dit betekent de afschaffing van het speciale curriculum voor leerlingen met lichte verstandelijke beperkingen.