Op 27 juni zal voor de achtste keer Sofia Pride worden georganiseerd als steunbetuiging voor de rechten van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (LGBTI’ers). Sofia Pride is in Bulgarije de grootste jaarlijkse mars gewijd aan de gelijkheid en de mensenrechten van alle burgers en is het grootste evenement dat bijdraagt aan de zichtbaarheid van de LGBTI-gemeenschap. De mars wordt traditioneel voorafgegaan door het Sofia Pride filmfestival en de Sofia Pride kunstweek.
Dit jaar wordt tijdens de mars met name aandacht gevraagd voor de discriminatie van LGBTI’ers op onderwijsinstellingen. Volgens de organisatoren van de mars hebben alle niet-heteroseksuele en transgenders te maken gehad met discriminatie in het onderwijs. Toch wordt dit probleem door ouders, docenten en deskundigen nog altijd niet erkend en aangepakt, ook niet op hoge scholen en universiteiten.
Veilige en solidaire scholen
De organisatoren wijzen op gegevens uit een onderzoek van het EU-agentschap voor de grondrechten dat in 2012 onder LGBT’ers in Bulgarije werd gehouden. Van de 1034 ondervraagden antwoordde er 734 (71 procent) dat zij op school ‘vaak’ of ‘altijd’ moesten verzwijgen dat zij geen hetero of transgender zijn. Tweeënzeventig procent had ervaring met negatieve houdingen of opmerkingen, terwijl 95 procent dit bij andere LGBT’ers had zien gebeuren.
‘‘Scholen en universiteiten zijn plaatsen waar jongeren druk sociaal verkeer hebben en een groot deel van hun tijd doorbrengen’’, zegt Monika Pisankaneva van kenniscentrum Bilitis, een van de organisatoren van de mars. ‘‘Daarom is het erg belangrijk dat deze plaatsen veilig en solidair zijn en dat mensen er zich op hun gemak voelen, en niet als een buitenbeentje. Leerlingen of studenten die zich niet geaccepteerd voelen hebben moeite om op een positieve manier om te gaan met hun leeftijdsgenoten en docenten. Dit belemmert hen om hun mogelijkheden te benutten, kan hun leerproces verstoren en op latere leeftijd tot slecht functioneren leiden.’’
‘‘Deze situatie is reden tot ernstige zorg, maar het is niet het enige probleem in Bulgarije’’, stelt Radosav Stoyanov van het Bulgarian Helsinki Committee, een andere organisator van Sofia Pride. ‘‘Het verschil met andere EU-landen is de erkenning, analyse, preventie en het publieke debat over dit probleem. Helaas hebben docenten en deskundigen op het gebied van de psychologie en de sociale wetenschappen niet geleerd hoe zij om moeten gaan met gemarginaliseerde groepen en de specifieke behoeften en problemen van de LGBTI-gemeenschap zijn hun dan ook totaal vreemd.’’
Volgens Stoyanov wordt er in het Bulgaars hoger onderwijs onvoldoende aandacht besteed aan gemarginaliseerde groepen, wat maatschappelijke organisaties en overheidsinstanties het menselijk potentieel ontneemt dat nodig is om deze problemen aan te pakken.
Afwijzing en vijandigheid
Marko Markov van de LGBT-jongerenorganisatie Deystvie zegt dat door de jaren heen veel jongeren hun verhalen over pijn en discriminatie met zijn organisatie hebben gedeeld. ‘‘Niet-heteroseksuele jongeren en transgenders moeten zich vaak anders voordoen dan wie zij zijn, ook tegenover familie en vrienden. Verbaal, psychologisch en fysiek geweld valt hen ten deel, ook thuis. Het ergste is als zij zelf de schuld krijgen van het feit dat ze worden uitgesloten.’’
Simeon Vassilev van de pas opgerichte organisatie Gays and Lesbians Accepted in Society toont zich ondanks alles optimistisch. ‘‘We zijn erg gemotiveerd om een einde te maken aan deze problematiek. We richten ons op de vijandige houding binnen het gezin maar ook op andere aspecten van het sociale leven. Maatschappelijke discussies en bewustzijn over deze problemen zijn al van onschatbare waarde. Ouders moeten bewuster worden van de worstelingen van hun kinderen en weten hoe hier adequaat op te reageren. Anders kan de prijs die betaald moet worden wel eens te hoog zijn.’’