Europa begint in Lampedusa: Waarom we de tragedie van 3 oktober moeten herdenken.

In de vroege ochtend van 3 oktober 2013, bij het krieken van de dag vatte een boot met meer dan 500 migranten - die bijna allemaal de Eritrese dictatuur ontvluchtten - vlam op nog maar 800 meter van de kust bij Lampedusa. Driehonderdzesenzestig mannen, vrouwen en kinderen verdronken in het water van de Middellandse Zee. Ze waren allemaal voor een beter leven naar Europa gekomen, maar vonden de dood.

Een zee vol verdriet

Het was niet de eerste keer dat er een tragische schipbreuk plaats vond in de Middellandse Zee. Helaas zal het ook niet de laatste zijn. Maar toch schokte de omvang van de ramp het Italiaanse volk als nooit tevoren en zorgde zij wereldwijd voor krantenkoppen.

Bovendien begon de Italiaanse regering als gevolg van deze tragedie – in combinatie met een tweede schipbreuk een krappe week later met 268 dodelijke slachtoffers uit Syrië – met de reddingsoperatie Mare Nostrum, die sinds haar begin al meer dan 160.000 mensenlevens heeft gered.

Maar helaas eindigde de reddingsmissie een jaar later, toen in ze november 2014 werd vervangen door een veel beperktere Frontex-operatie met de naam Operatie Triton. De voorspelde mislukking van Triton om een eind te maken aan wat treffend “Europa’s zinkende schaamte” is genoemd, heeft meer verhitte kritiek opgeleverd over de tekortkomingen van Europa’s asiel- en migratiebeleid.

Bescherm mensen in plaats van grenzen: een dag om te herdenken en te verwelkomen

Sinds de tragische zonsopgang op 3 oktober in 2013 zijn veel dingen veranderd. Wat niet veranderde, is de mislukking van de Europese lidstaten om naar behoren te zorgen voor de tienduizenden mensen die aan de poorten van Fort Europa aankloppen nadat ze aan oorlog, armoede en vervolging zijn ontsnapt. Er sterven nog steeds mensen op de drempel van Europa. Of ze worden door de zee verzwolgen als ze de Middellandse Zee oversteken, of stikken in een vrachtwagen in hun poging om door oude of pasgebouwde hekken en muren heen te breken langs de gehele Europese grens.

Deze dramatische situatie eist een radicale andere manier van denken over het Europese asiel- en migratiebeleid. Ondertussen is het belangrijk om altijd te herdenken en leren van het verleden. En dit is de reden waarom Comitato 3 Ottobre (het Drie Oktober Comité) de tragische datum officieel erkend wil zien als een Dag ter herdenking en verwelkoming (teken hier de petitie ter ondersteuning van deze actie).