Tech & Rights

Emancipatie transgenders is in Polen nog steeds niet geregeld

De Poolse president heeft zijn vetorecht gebruikt tegen een wetsvoorstel inzake de emancipatie van transgenders met als gevolg dat de wet teruggestuurd is naar het parlement om opnieuw goed te keuren. Maar dit laatste heeft helaas nooit plaatsgevonden.

by Małgorzata Szuleka
The act was a missed opportunity to implement the rights of transgender people to protect their identity and dignity. (Image: torbakhopper - Flickr/CC content)
Het Poolse parlement heeft afgelopen juli de Transgenderwet aangenomen, die erop gericht is de juridische procedures met betrekking tot geslachtswijziging op identiteitsdocumenten mogelijk te maken. In september echter heeft de president besloten om gebruik te maken van zijn vetorecht.

Na het veto van de president zou de wet teruggestuurd worden naar het Poolse Lagerhuis, de Sejm. Om een presidentieel veto te counteren dient drie vijfde van de parlementsleden het wetsvoorstel opnieuw goed te keuren. De geplande stemming kon echter niet plaatsvinden, omdat de parlementaire commissie verzaakte een rapport te produceren waarvan het noodzakelijk was dat dit voor de stemming diende te gebeuren.

Hierdoor heeft Polen heeft nog steeds geen wettelijke voorschriften voor het registreren van een geslachtswijziging.

Meningen van specialisten

Het wetsvoorstel voorzag erin dat zaken met betrekking tot geslachtswijziging van transgenders zouden worden beoordeeld door de rechtbanken in niet-contentieuze procedures. Een aanvraag voor geslachtswijziging van transgenders zou de adviezen van twee specialisten eisen, waardoor bewezen werd dat de persoon een andere geslachtsidentiteit heeft dan op zijn of haar geboorteakte staat. De definitieve beslissing van een rechtbank zou de persoon het recht geven om nieuwe identiteitsdocumenten en een nieuwe naam te verkrijgen.

"Het was een goede wet, waarbij regels en procedures die in onze wetgeving ontbraken, werden geintroduceerd," zegt Dorota Pudzianowska, jurist van de mensenrechtenorganisatie Helsinki Foundation for Human Rights (HFHR). "Tot nu toe werden de beslissingen van de rechtbanken gebaseerd op precedenten en uitspraken van de Hoge Raad. Dit kwam door het gebrek aan regelgeving rond deze kwestie."

Veto

De rechtvaardiging van het presidentiële veto heeft veel twijfels opgeroepen bij tal van NGO's, waaronder de HFHR. De officiële verklaring voor het handelen van de president was dat de wet niet goed was onderbouwd:

"De wet zat vol mazen en tegenstrijdigheden en is in strijd is met de bestaande rechtspraktijk. De oplossingen waar het parlement voor heeft gekozen, geven onder andere ruimte voor meervoudige verandering van het geregistreerde geslacht met vereenvoudigde procedures en vereisen geen aantoonbare stabiliteit in het gevoel om te behoren tot een bepaald geslacht. De wet zou ook zou huwelijken toestaan van mensen van hetzelfde biologische geslacht en adoptie van kinderen door zulke koppels."

Volgens het HFHR bevatte de wet echter duidelijke regelgeving op onderwerpen waar vraagtekens bij gezet werden. De wet wees er onder andere op dat genderidentificatie moet worden opgevat als een aanhoudend en intens gevoel en men moet in staat zijn om de eigen seksualiteit en het eigen geslacht te bepalen, welke al dan niet overeenkomt met wat er op de geboorteakte staat.

Gemiste kans

Bovendien moet, in de voorgestelde wet, zo'n voorwaarde worden bevestigd door twee afzonderlijke adviezen van psychiaters of seksuologen. En daarbij vormt het bepalen of een gevoel van verbondenheid met een bepaald geslacht persistent en sterk genoeg is onderdeel van de diagnose van mensen met transseksualiteit.

Dit was een gemiste kans, met de wet was het mogelijk om de rechten van transgenders om hun identiteit en waardigheid te beschermen, te implementeren. En op dit moment wijst niets erop dat het wetsvoorstel snel zal terugkeren naar het Parlement.

Meer informatie over geslachtswijziging in Polen is beschikbaar in de publicatie Gender Recognition in Polen