De organisaties benadrukten dat voldoen aan deze aanbevelingen "de eerste stap zal zijn naar het herstel en de volledige bescherming van de rechtsstaat in Polen."
De Europese Commissie stelde in januari 2016 een kader in ten behoeve van de rechtsstaat in Polen. Dit besluit kent geen precedent en was gemaakt als reactie op de wetswijzigingen die betrekking hadden op het functioneren van het Constitutioneel Hof en de publieke media.
Geen actie uit Warsaw
Het eerste onderdeel van de procedure, die van januari tot juli 2016 duurde, betrof een structurele dialoog tussen de Commissie en de Poolse overheid en was zonder resultaat. Daarom nam de Europese Commissie op 27 juli een aanbeveling voor de rechtsstaat met betrekking tot de situatie in Polen aan.
Onder de aanbevelingen aan de overheid was bijvoorbeeld het volgen van uitspraken van het Constitutioneel Hof; het beëdigen van drie rechters van het Constitutioneel Hof die zijn aangewezen in oktober 2015; het publiceren van alle uitspraken van het Hof en het waarborgen van de grondwettigheid van de nieuwe wet op het Constitutioneel Hof die in juli 2016 is aangenomen (de aanbevelingen zijn hier beschikbaar).
De Europese Commissie gaf de Poolse overheid drie maanden om zich te informeren over de stappen die genomen moesten worden om aan de aanbevelingen te voldoen. Echter, tot dusver heeft de Poolse overheid geen actie ondernomen op dit gebied.
"Het is onze grootste angst dat geen van de aanbevelingen worden geïmplementeerd," staat in de verklaring van de organisaties. Ze benadrukten dat de drie wettelijk aangewezen rechters nog beëdigd moeten worden en dat de overheid de uitspraken van het Hof van maart en augustus 2016 nog niet heeft gepubliceerd.
Het herstel van de rechtsstaat
De organisaties wezen er ook op dat er een nieuw wetsvoorstel is dat de status van het Constitutioneel Hof betreft, namelijk het wetsvoorstel over de status van rechters van het Hof. Het voorstel ligt op dit moment bij het parlement. Volgens de organisaties zou dit wetsvoorstel "de volgende stap kunnen zijn in het verzwakken van de onafhankelijkheid van het Hof."
In een oproep aan president Duda en premier Szydlo, verklaarde de organisaties dat "u in de afgelopen maanden, op verschillende gelegenheden juist heeft verklaard dat de Europese Unie voor moeilijke problemen staat en oplossingen nodig heeft. Onder de problemen zijn natuurlijk de migratiecrisis en het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de gemeenschap. Wij geloven dat een Europese Unie die is opgericht door staten met sterke democratische systemen en met respect voor mensenrechten deze uitdagen aankan."
Volgens de organisaties is het voldoen aan de aanbevelingen van de Europese Commissie de eerste stap naar het herstel en de volledige bescherming van de rechtsstaat in Polen.
De brief is hier beschikbaar.
Meer informatie over de constitutionele crisis is beschikbaar in het rapport Constitutionele Crisis in Polne 2015-2016.