Tech & Rights

Racisme en xenofobie: de perfecte smoes om vrijheid in te perken

Veel Europese staten gebruiken tegenwoordig de angst voor vluchtelingen als excuus om daarmee beleid goed te praten dat de rechten en vrijheden van een iedere burger inperkt.

by Moha Gerehou
Enige tijd geleden onderging Europa een verandering - ten kwade - en de veelgeprezen democratische en Westerse waarden zijn in stilte het hoekje omgegaan naar een betere wereld.

De migratiecrisis die in toenemende mate acuter is geworden in de afgelopen jaren, dwingt Europese instellingen hun ware gezicht te laten zien. We zien steeds minder eenheid in deze instellingen en meer een soort van conglomeraat waarin ieder land "in z'n eentje oorlog voert".

Extreme retoriek

Politiek staat niet buiten de migratiecrisis, maar maakt er eerder electoraal gebruik van door xenofobische en racistische geluiden te laten horen en het Europees beleid naar de extreem-rechtse vleugel te sturen, dichter bij de verkondiging van Marine Le Pen dan bij de integrantie en unie-gerichte houding die de basis van de EU markeerden.

De met haat gevulde retoriek in relatie tot migranten die met medeplichtigheid van de media voortdurend wordt geassocieerd met terrorisme of misdaden zoals seksuele agressie, berovingen of geweld, sijpelt uiteindelijk neer op de bevolking die daarvoor in ruil drastische vermindering van rechten en vrijheden, niet alleen voor migranten, maar voor iedereen, slikt.

Franse agenten staan op 15 februari 2016 naast de vloot 
van Koning Carnaval in Nice als onderdeel van het

Uit naam van de veiligheid en de bescherming van Europese en democratische waarden treffen politici een perfect klimaat aan voor het snelle teniet doen van rechten en vrijheden waar jarenlang voor gevochten was.

Gesloten grenzen

Het feit dat de interne grenzen van de Schengenlanden ter discussie zijn gesteld, is misschien het meest sprekende voorbeeld van het verband tussen racisme, xenofobie en de intrekking van rechten en vrijheden. Verschillende landen hebben besloten om, zeker na de verslechtering van de vluchtelingencrisis, uitzonderingen te maken en de interne grenzen opnieuw in te richten.

Duitsland heeft dit in het bijzonder gedaan bij de grens met Oostenrijk, een maatregel die a priori tijdelijk is maar waarschijnlijk geen einddatum zal krijgen. Oostenrijk heeft een hek gebouwd, net zo één als Spanje heeft, aan de grens met Slovenië. Frankrijk heeft, gedwongen door de aanvallen in Parijs, maatregelen opgelegd (in principe 'buitengewone') op de controle op luchthavens en aan de grenzen. Noorwegen volgt het Franse voorbeeld en richt zich daarbij vooral op zijn havens. De gedeelde factor is het gebruik van angst in zijn verschillende gedaanten.

Tsunami aan nieuwe wetten

Maar zelfs nu de grenzen zich gaan sluiten, verliezen Europese landen geen tijd om wetgeving door het parlement te krijgen die gebaseerd is op racisme, xenofobie en - in veel gevallen - islamofobie. Houdingen die door politieke retoriek worden gepropageerd en die vleugels aan terreuraanvallen hebben gegeven.

En zo heeft de Europese Unie het punt bereikt waar ze in stilte toekijkt hoe lidstaten er wetten door heen krijgen zoals een wet die in Denemarken werd goedgekeurd, die de staat de bevoegdheid geeft om zich geld, juwelen en andere waardevolle zaken toe te eigenen van pas aangekomen vluchtelingen, met als doel om Denemarken minder aantrekkelijk te maken en zo het aantal het aantal vluchtelingen dat Denemarken bereikt, te verminderen.

Hongarije heeft zijn wetten rigoureuzer gemaakt en eist drie jaar cel voor een ieder die zonder papieren in het land wordt aangetroffen, en vijf jaar voor een ieder die probeert de grens over te steken of een deel wil beschadigen van het 175 kilometer lange prikkeldraadhek die het land scheidt van Servië.

Duitsland heeft een wet aangenomen die vereist dat asielzoekers die geen vluchtelingenstatus krijgen - zelfs als ze hulp krijgen uit humanitaire gronden - niet ontvankelijk zijn voor het verzoek tot gezinshereniging.

Hongarije zet tegenwoordig mensen in de cel die pogen de grens over te steken of welk onderdeel dan ook van het 175 kilometer lange prikkeldraadhek die het land van Servië scheidt.


Spanje loopt in de pas met de anderen: na de aanvallen in Parijs keurde dit land het Anti-Jihadi Pact goed, een document in dezelfde geest als de zogenaamde 'muilkorfwet' die al door de VN bekritiseerd is (Speciaal Rapporteurs waarschuwden dat "zij de fundamentele rechten en vrijheden van individuen dreigt te schenden"). Opnieuw maken politici van de gelegenheid gebruik - in de naam van veiligheid - om zó wetten te maken die de rechten van iedereen - maar in het bijzonder van bepaalde groepen - verminderen. En zoals de rapporteurs uitlegden zou het Anti-Jihadi Pact "gedrag strafbaar maken dat geen terrorisme omvat" of zelfs zou leiden tot 'onevenredige beperkingen van de uiten van de eigen mening."

Burgers zijn passief

Dit zijn slechts een aantal voorbeelden van de wijze waarop racisme en xenofobie - die in Europa dieper wortel hebben geschoten als gevolg van de migratiecrisis en terreuraanvallen - de deur wagenwijd openzetten voor politieke retoriek die drijft op haat en gangbaar wordt in het publieke domein.

Achter de smoes van nationale veiligheid en de bewering dat democratische en Westerse waarden worden beschermd, worden rechten en vrijheden beetje bij beetje afgebroken op een wijze die anders niet geaccepteerd zou worden. De burgerij reageert passief terwijl ze eigenlijk op iedere afname zou moeten antwoorden zodat - op z'n minst - de rechten waar hard voor gevochten is worden gehandhaafd en in ere worden gehouden.

Moha Gerehou is an antiracisme activist en journalist die zich bezighoudt men mensnerechten en immigratiekwesties.