Ambtenaren van de grenswacht van Polen hebben rechtstreeks een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) geschonden door een asielzoeker naar Wit-Rusland uit te leveren nadat de rechtbank de regering had opgedragen dit niet te doen.
Een treinreis naar nergens
De asielzoeker, een 34-jaar-oude Tsjetsjeense man, stapte in Wit-Rusland aan boord van een trein naar het Poolse grenspunt Terespol, waar hij van plan was om asiel aan te vragen.
Het was een reis die hij goed kende: hij had deze rit 27 keer eerder gemaakt, maar iedere keer was hij onsuccesvol in het verkrijgen van asiel in Polen.
Als zijn pogingen om Polen binnen te komen uiteindelijk falen, is hij bang dat hij wordt uitgeleverd aan Rusland, waar autoriteiten hem eerder zonder wettelijke gronden hebben gearresteerd en gemarteld.
Last-minute uitspraak
Bewust van zijn laatste pogingen om asiel te verkrijgen, hebben mensenrechtenadvocaten in Polen een noodaanvraag ingediend bij het EHRM om enige poging van Poolse autoriteiten om hem uit te leveren aan Wit-Rusland te blokkeren.
Het gerechtelijk bevel werd verleend op basis van het feit dat het uitleveren van de buitenlander aan Wit-Rusland logischerwijs kon leiden tot zijn deportatie naar Rusland, waar hij vervolgens risico zou kunnen lopen op inhumane en vernederende behandeling. De uitspraak verbood enige deportatie tot 22 juni.
Het EHRM vroeg de Poolse regering ook om meerdere vragen over de nationale procedure voor het accepteren van asielaanvragen te beantwoorden.
Het Hof reageerde binnen enkele uren, en gaf aan dat hij niet summier mocht worden uitgeleverd - een beslissing die de grenswacht verplicht was te volgen.
Advocaat wordt genegeerd
Op de hoogte van de mogelijkheid dat de grenswachters de gerechtelijke uitspraak aan hun laars zouden lappen, verscheen de advocaat van de asielzoeker, Sylwia Gregorczyk-Abram, in de vroege uren al in Terespol om de autoriteiten te informeren en te de toelating van de man te verzoeken, overeenkomstig met het gerechtelijk bevel uit Straatsburg.
De grenswachters bij het station in Terespol waren dus al een uur voordat de Tjsetsjeense man weer uit Wit-Rusland vertrok om Polen te bereiken op de hoogte van de uitspraak, dus er kan geen twijfel mogelijk zijn dat de medewerkers hier weet van hadden.
Maar toen haar client aankwam werden de zorgen van Gregorczyk-Abram realiteit. De man werd gefouilleerd en gevraagd wie hem had geholpen in het opstellen van de documenten. Hij werd gevraagd hoe hij zijn advocaat had gevonden en hoe veel hij haar betaalde.
Een kopie van het bevel van het EHRM werd in zijn bezit gevonden en van hem afgenomen en hij werd op een trein terug naar Wit-Rusland gezet om 11:25 die ochtend.
Machtsmisbruik
De daden van de grenswachters hebben direct de uitspraak van het EHRM overtreden en zijn een schending van artikel 34 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (toelaatbaarheid van individuele aanvragen).
Dit soort acties zijn een voorbeeld van het gebruik van Poolse autoriteiten om buitenlanders die internationale bescherming zoeken te weigeren en terug te sturen naar Wit-Rusland, wat in strijd is met internationaal recht.
Het gedrag van de grenswachters die bij het station in Terespol werken kan gezien worden als machtsmisbruik door een persoon in functie, een overtreding van artikel 231 van het Poolse Wetboek van Strafrecht.
De Orde van Advocaten van Warsaw, de Helsinki Foundation for Human Rights en de Association for Legal Intervention hebben gezamenlijk een verklaring uitgebracht over de zaak.