Democracy & Justice

Minder mensen vragen internationale bescherming aan in Polen - dit is waarom

Het Poolse nationale bureau voor vreemdelingen heeft statistieken gepubliceerd over de internationale bescherming die het land in 2017 heeft verleend. Maar de cijfers vertellen niet het hele verhaal.

by Polish Helsinki Foundation for Human Rights

Aanvragen met de helft verminderd

Een belangrijke trend die wordt blootgelegd door de statistieken, is dat aanzienlijk minder mensen internationale bescherming zoeken in Polen. Met ongeveer 10.000 asielaanvragen die in voorgaande jaren werden ingediend, was het cijfer dat in het opgegeven jaar werd geregistreerd 50% lager. Volgens gegevens over begin oktober 2017 zijn maar liefst 3.500 van de 5.000 aanvragen ingediend door Russische staatsburgers, waarvan 94% Tsjetsjenen. Nog eens 13% van de aanvragen was afkomstig van Oekraïense burgers en nog eens 3% van burgers uit Tadzjikistan.

"Het aantal aanvragen weerspiegelt niet het werkelijke aantal personen dat bescherming zoekt; gemiddeld ging elke aanvraag over twee personen. Zoals de statistieken laten zien, was de helft van dit aantal kinderen," zegt Ewa Ostaszewska-Żuk, een advocaat die voor Liberties-lid de Helsinki Foundation for Human Rights (HFHR) werkt.

Het lijkt erop dat de belangrijkste reden voor de afname van het aantal asielaanvragen het gedrag was van de grenswacht om aanvragen bij het Terespol-grensstation te weigeren en buitenlanders naar Wit-Rusland terug te sturen. Vóór 2017 was Terespol de locatie waar de meeste asielaanvragen waren ingediend. De HFHR heeft regelmatig gerapporteerd over deze onaanvaardbare praktijken en gewaarschuwd dat asielzoekers op onrechtmatige wijze de toegang tot Polen wordt ontzegd.

In 2017 ontvingen maar 520 mensen internationale bescherming in Polen en iets meer dan de helft daarvan waren Oekraïners. Verblijfsvergunningen voor "getolereerd verblijf" of "humanitaire redenen" werden verstrekt aan 227 buitenlandse burgers.

Polen: geen land voor vluchtelingen

Een groot aantal buitenlanders verhuist naar landen in West-Europa, zelfs als hun asielprocedure in behandeling is. Dit is een gevolg van het magere integratie-aanbod voor immigranten in Polen en het bestaan van grote diaspora's in West-Europa, waar buitenlanders hopen steun te vinden.

Voor 2017 was de grens bij Terespol de locatie waar de meeste asielaanvragen werden ingediend. Maar het aantal aanvragen is drastisch verminderd.

In vergelijking met het EU-gemiddelde accepteert Polen aanzienlijk minder vluchtelingenaanvragen (het EU-gemiddelde is ongeveer 50%, terwijl het in Polen rond grofweg 10% ligt).

Bovendien kunnen buitenlanders worden afgeschrikt om asiel aan te vragen in Polen door hoe vaak aanvragen als oneerlijk worden beschouwd. De Helsinki Foundation heeft veel zaken behandeld waarbij de immigratieautoriteiten de bewijzen van foltering tegen aanvragers niet naar behoren hebben onderzocht of dit bewijsmateriaal volledig buiten beschouwing hebben gelaten.

Waarom Tsjetsjenen en Tadzjieken?

De officiële vluchtelingenstatus wordt primair toegekend aan slachtoffers van politieke, religieuze of etnische vervolging of een andere vorm van mishandeling. De wet vereist niet dat iemand die in Polen internationale bescherming zoekt, afkomstig is uit een gebied dat is getroffen door een gewapend conflict.

"Mensenrechtenschendingen, vervolging van politieke tegenstanders of het gebruik van foltering zijn de grimmige realiteit in zowel Rusland (en met name Tsjetsjenië) en Tadzjikistan. Daarom besluiten burgers uit die twee landen om bescherming te zoeken in Polen," legt Jacek Białas uit, een immigratie advocaat die werkt met de HFHR.

Bovendien kunnen burgers uit voormalige USSR-landen geen bescherming zoeken in Wit-Rusland. Russische burgers, waaronder Tsjetsjenen, kunnen de vluchtelingenstatus in Wit-Rusland niet verkrijgen. Daarbij zijn er gevallen bekend waarin de Wit-Russische autoriteiten potentiële asielzoekers hebben overgedragen aan de Russische geheime diensten. Om al deze redenen kan Wit-Rusland niet worden beschouwd als een veilig land voor vluchtelingen.

Er zijn geen juridische redenen die burgers van Rusland, Tadzjikistan of andere landen verbieden asielaanvragen in te dienen in Polen. Geen enkele wettelijke bepaling, waaronder die van het Verdrag van Genève inzake de status van vluchtelingen, verplicht iemand om bescherming te zoeken in het dichtstbijzijnde veilige land. Elke veronderstelling van het tegendeel zou een onredelijke last leggen op buurlanden van conflictgebieden, die vaak al erg onder druk staan door de grote hoeveelheid vluchtelingen die ze opvangen.