Tech & Rights

Litouwse ngo's willen weten wat er met EU-financiering is gebeurd

Litouwse ngo's hebben de regering om opheldering gevraagd over de aanwending van EU-structuurfondsen bestemd voor de beschermen van de rechten van het kind.

by Human Rights Monitoring Institute

Twaalf Litouwse ngo’s hebben de Litouwse Ministers van Sociale Zekerheid en Werkgelegenheid en van Financiën verzocht om informatie over de manier waarop EU-structuurfondsen zouden worden aangewend.

De eerstgenoemde minister was verantwoordelijk voor het ontwerp van het operationeel programma voor de EU-structuurfondsen bestemd voor het proces van deïnstitutionalisering in Litouwen. Vooral hierover zijn onafhankelijke deskundigen op het gebied van de rechten van het kind verontrust.

Over de periode 2014-2020 ontvangt Litouwen veel geld voor het hervormen van het systeem voor kinderopvang. Dat gebeurt door het sluiten van grote weeshuizen, het investeren in gemeenschapsgerichte diensten en pleegzorg en het terugdringen van sociale uitsluiting middels toegankelijke en effectieve dienstverlening voor gezinnen, waaronder gezinnen met gehandicapte kinderen. Er zijn echter aanwijzingen dat het geld wordt besteed om precies het tegenovergestelde te doen.

‘‘Het Bureau van de Europese Unie voor grondrechten heeft een onafhankelijke deskundige van de universiteit van Vilnius opdracht gegeven onderzoek te doen naar Litouwse kinderen in weeshuizen. Uit het onderzoek blijkt dat waar in 2004 1,4% van alle kinderen in Litouwen in weeshuizen woonden, dit percentage in 2012 nauwelijks waarneembaar is gedaald tot 1,2%. De situatie is bedroevend. In dit tempo kom je nergens’’, stelt Julius de Beke, een sociaal-economisch analist bij de Europese Commissie.

De meeste EU-landen hebben allang de overstap gemaakt – of stappen nu snel over – van institutionele zorg naar pleegzorg en gemeenschapsgerichte diensten. Gezien het feit dat de operationele programma’s uit eerdere periodes ondanks investeringen van miljoenen niets hebben opgeleverd, is het duidelijk dat Litouwen er niets aan doet om dit probleem aan te pakken, en als dat wel het geval zou zijn, dan in ieder geval niet snel genoeg. Dit is door prominente deskundigen op het gebied van de rechten van het kind besproken.

‘‘De EU heeft samen met de EER en de Norway Grants miljoenen geïnvesteerd om ervoor te zorgen dat de rechten van het kind beter worden beschermd, maar het uiteindelijke resultaat hiervan was dat veel kinderen gewoonweg in slecht functionerende weeshuizen zijn geplaatst. Zijn de fondsen totaal inefficiënt besteed of zijn ze aangewend voor heel andere doelen? We zitten in ieder geval met een probleem dat onze onmiddellijke aandacht vraagt’’, verklaart Dovilė Šakalienė die aan het hoofd staat van zowel de Human Rights Monitoring Institute als het NGO Programma Litouwen.

‘‘Onze recente anticorruptie-studie over EU-financiering laat zien dat politici en belangengroepen in het geheim en op onwettige wijze hun invloed uitoefenen op beslissingen ten aanzien van strategische doelen en als gevolg hiervan EU-gelden vaak vooraf worden toegewezen aan specifieke ontvangers. Daarnaast zijn er ook problemen met de transparantie van openbare aanbestedingsprocedures en deugdelijke verklaringen over mogelijke belangenverstrengeling. Volgens mij is de beste manier om alle twijfel over de inzet van publieke middelen uit de weg te gaan, het op een duidelijke en doordachte manier rekenschap afleggen aan de samenleving’’, zegt de voorzitter van Transparency International Litouwen, Sergejus Muravjovas.

Hoe kan het dat enorme investeringen spoorloos verdwijnen? Dat is wat deskundigen op het gebied van de rechten van het kind zullen uitzoeken zodra zij informatie ontvangen over het in uitvoering zijnde ontwerp van het operationeel programma van de EU-structuurfondsen voor de periode 2014-2020. Beslissingen ten aanzien van grote sommen geld moeten doordacht en transparant zijn.