Vorig jaar organiseerde de Italiaanse Coalitie voor Burgerrechten en Vrijheden een aantal panels over privacy, massatoezicht en de rol van klokkenluiders tijdens het Internationale Journalistenfestival in Perugia.
Bij die gelegenheid hadden wij de aangename ontmoeting met de Italiaanse kunstenaar Davide Dormino die ons kennis liet maken met zijn bronzen beeld dat aan Assange, Snowden en Manning is opgedragen. Het toont de drie klokkenluiders die elk op een stoel staan en een vierde lege stoel die als platform voor het spreken in het openbaar dient.
Hedendaagse helden
Het kunstwerk heet Iets te zeggen en is de afgelopen maanden al bij een aantal belangrijke Europese steden langs gereisd, waaronder Berlijn, Genève, Straatsburg en Parijs. Wij stelden Davide een aantal vragen om meer te weten te komen over de betekenis van zijn reizend monument.
V: Waarom richtte jij je op het thema van de klokkenluiders? Waar komt dat idee vandaan? A: Het project begon bij één van mijn vrienden, Charles Glass. Hij is een Amerikaanse journalist en heeft eigenlijk zijn leven lang over de hele wereld gewerkt om de vrijheid van informatie te beschermen. Dit is in wezen een andere waarde van het kunstwerk: het is belangrijk om moedig te zijn over wat er wereldwijd gebeurt.
Charles en ik gingen praten over de mogelijkheid om iets te doen met de moed van deze drie mannen: Assange, Manning en Snowden - en we besloten om maar met het project te beginnen. Om aan crowdfunding te doen en een manier te vinden om dit aan de wereld te tonen.
Laten we met het "corpus" van je kunstwerk beginnen - waarom koos je voor brons en niet voor ander materiaal? A: Toen ik over het project nadacht, besloot ik direct dat het vooral het belangrijkst was om een duidelijk en scherp signaal af te geven aan de burgers. Daarom koos ik een heel oude en traditionele manier om deze drie figuren te portretteren.
Uiteindelijk is het voor mij het belangrijkst om duidelijk te zijn: Wat je voor ogen krijgt, dat klopt ook met wat het is. Er staan drie figuren op drie stoelen met er dichtbij een lege stoel en als mensen voor het beeldwerk blijven staan, begrijpen ze direct dat ze op die stoel moeten gaan staan.
Het andere belangrijke aspect van dit kunstwerk is het informeren van mensen, dus meestal hebben we er een bord bij staan met alle informatie over Assange, Manning en Snowden. Veel mensen weten in feite nog steeds niet wie ze zijn en moeten ze dat vertellen. Ik koos deze drie uit omdat ze eigentijdse en levende helden zijn: dit betekent dat we ze moeten beschermen- omdat ze ons de waarheid vertellen en de waarheid is een fundamenteel onderdeel van onze vrijheid. Alleen door het kennen van de waarheid kunnen we het goede van het verkeerde onderscheiden.
'Moed is aanstekelijk'
V: Waarom koos je een stoel als symbool? A: De lege stoel is het belangrijkste deel van het kunstwerk, omdat het een soort vraag is. Mensen die op de stoel staan krijgen de kans om zich af te vragen waarom ze dat willen doen. De enorme kracht van kunst is inderdaad het vermogen om mensen in de denkstand te zetten, om levensvragen te stellen of iets uit hun leven te begrijpen.
Herinner je je de film Dead Poets Society met Robin Williams? Hij was een docent die op de tafel sprong en tegen zijn studenten riep: 'Kom alsjeblieft hierr, sta op de tafel en bekijk het eens vanuit een andere hoek.' En dat laatste is nou precies wat voor mij zo belangrijk is. Om onszelf in beweging te zetten, ver buiten onze comfort zone vandaag. Assange, Manning en Snowden verlieten die zone om de waarheid te spreken en betalen daar nu een erg hoge prijs voor.
V: Probeert jouw werk mensen te mobiliseren? A: Wij hebben de mogelijkheid om wel of niet te accepteren wat onze overheid ons aandoet. Er is een probleem wat betreft massacontrole en dat is erg moeilijk aan te pakken omdat mensen bang zijn om hun nek uit te steken. Desondanks heeft iedere historische periode haar helden of grote revolutionairen: mensen die in staat zijn om de wereld te veranderen. Ik geloof dat kunst de taak op zich moet nemen om dit aan de wereld te vertellen en ik begon hier inderdaad aan omdat ik aanvoelde dat ik het in me had om iets voor anderen te doen.
V: Wat bedoel je als je zegt dat moed aanstekelijk werkt? A: Dat is iets van Assange dat ik heb aangepast tot "wees moedig, omdat moed aanstekelijk is". Hier geloof ik echt in en ook in het vermeerderend vermogen van mijn kunstwerk.
Een langere versie van het interview kun je hier in het Italiaans lezen