Tech & Rights

Kritiek op politici en ambtenaren is een recht en een plicht!

In Hongarije heb je tegenwoordig lef nodig om politici op de hak te nemen: journalisten, bloggers en gewone mensen zijn hierom voor de rechter gesleept.

by Hungarian Civil Liberties Union
Image: Ronan Shenhav - Flickr/CC content

De Hongaarse Burgervrijhedenunie (HCLU) heeft met toenemende zorg gezien hoe journalisten en burgers die in het openbare leven actief zijn, meer dan ooit risico's nemen als zij politici op de korrel nemen. De recente campagne die de organisatie PolitiKuss (zoiets als Gesnoerd door politici) is begonnen, vraagt de aandacht voor dit probleem.

Een recht en een plicht

Debat vertegenwoordigt een fundamenteel element in een democratie, die van publieke ambtenaren vraagt dat zij bredere schouders hebben dan alledaagse burgers om kritiek te kunnen verdragen; dit garandeert de rekenschap van degenen die de macht hebben. Het is, behalve een recht, ook een plicht van duizenden Hongaarse journalisten en tienduizenden burgers die zich actief in het publieke leven bevinden om kritiek te uiten - maar dit wordt in toenemende mate onmogelijk en riskant gemaakt door de huidige regelgeving. In zulke gevallen naast civiele ook strafrechtelijke procedures opgestart worden.

Sterker nog, publieke figuren hebben recht op speciale bescherming tijdens strafrechtelijke procedures. Dus, waar een gewone sterveling een advocaat inhuurt en daarvoor betaalt, neemt de staat die verantwoordelijkheid namens parlementsleden of burgemeesters: de politie zal het onderzoek leiden, de aanklager formuleert deze beschuldiging en de klager hoeft hier helemaal niet voor te betalen. Aangeklaagden moeten vingerafdrukken afstaan en worden gefotografeerd alsof ze een zwaar misdrijf hebben begaan. De HCLU voorziet in juridische bijstand in verschillende rechtszaken die politici betreffen die hun critici via de rechter tot zwijgen willen brengen.

Gezonde kritiek

De HCLU heeft een regelgevend concept opgesteld. Volgens dit concept kan er geen strafrechtelijke procedure worden opgestart voor smaad en laster, terwijl individuen met een gezagspositie geen civiele procedures kunnen opstarten als het kritiek betreft die te maken heeft met hun officiële taken.

Wettelijke pressie-instrumenten kunnen leiden tot verdere beperking van kritiek; het bedreigen van journalisten en kritische burgers met hoge schadevergoedingen en juridische kosten, of zelfs met strafrechtelijke procedures, maakt het steeds moeilijker om de macht te controleren en corruptie te onthullen. De HCLU accepteert geen beperking van de vrijheid van meningsuiting en handhaaft het standpunt dat publieke figuren inderdaad zware kritiek moeten kunnen verduren!