Tech & Rights

#WeDecide: Waarom is de tirannie van de meerderheid geen democratie? Daarnaast: opmerkingen over de directe demcratie

Zou je zeggen dat dit systeem inderdaad je gelijke waardigheid respecteert, onze morele steun waard is en dat het daarom democratie moet worden genoemd? Natuurlijk niet. De tirannie van de meerderheid is eenvoudigweg geen democratie.

by Orsolya Reich

Dit is al het vierde artikel van onze #WeDecide-serie. In het eerste artikel hadden we het over de redenen om "onliberale" democratieën geen democratieën te noemen. In het tweede en derde artikel hebben we gesproken over de redenen die mensen kunnen hebben om in een democratie te willen leven. Sommige van onze lezers hebben op sociale media opgemerkt dat de Europese Unie geen democratie is, omdat zij niet de meerderheid van de meeste staten respecteert. Hoewel we het misschien niet met hen eens zijn, zijn beide met betrekking tot of die meerderheden echte meerderheden en met betrekking tot de betekenis van toetreding tot een gemeenschap, gaat ons meningsverschil volgens ons nog dieper dan dat. In tegenstelling tot hen, geloven we niet dat de wil van de meerderheid de hele tijd moet worden gerespecteerd.

Zoals we eerder hebben opgemerkt, heb je wellicht allerlei redenen om de democratie te ondersteunen. Je kunt het steunen omdat het mensen helpt goede dingen te bereiken of omdat het gelijkheid en de waardigheid van alle mensen respecteert. Hoewel we houden van alle voordelen die democratieën met zich meebrengen, denken we dat ze in de eerste plaats om de laatste reden moeten worden ondersteund. Democratieën respecteren gelijke waardigheid. Ze geven ons vrijheid van anderen die voor ons beslissen hoe we moeten leven (zonder dat we iets te zeggen hebben) en behandelen ons in het openbaar als gelijken.

Maar... wat als dat niet zo is?

Dat is makkelijk. Dan zijn ze de naam 'democratie' niet waard. Zoals we in het eerste artikel hebben uitgelegd, is democratie een term die met waarden te maken heeft. Wanneer we iets een 'democratie' noemen, bedoelen we daarmee dat het een 'systeem is dat onze morele steun waard is en daarom zou moeten worden geïntroduceerd, verdedigd, behouden.' De regimes die gelijke waardigheid niet respecteren zijn onze morele steun niet waard en daarom geen democratieën, wat ze zichzelf ook noemen.

Dus waarom is de tirannie van de meerderheid niet zo'n systeem? Waarom is het onze steun niet waard? Gaat het echt niet om gelijke waardigheid? Nee, dat doet het niet. Om te zien waarom, stel je voor dat er twee groepen in een samenleving zijn: de groenen en de blauwen. Jij bent blauw. Er zijn drie keer zoveel groenen als blauwen. Als groenen en blauwen vrij en gelijkaardig zijn (misschien groeten groenen hun buren graag met 'hi', en zeggen blauwen over het algemeen 'goede dag') en ze in grote lijnen dezelfde kans hebben om aan de winnende kant van elke gemeentelijke stemming te eindigen, lijkt het meerderheidsbeginsel niemands waardigheid te schenden. Collectieve beslissingen kennen voor- en nadelen toe, en je krijgt nadelen met ongeveer dezelfde kans als iemand anders in de samenleving, of die persoon nou blauw of groen is.

Maar stel je nu voor dat de groenen anders zijn. Ze hebben andere religieuze feestdagen, verschillende ideeën over de relatieve waarde van onderwijs en ouderenzorg, andere levensverwachtingen en vatbaar voor andere ziekten dan blauwen. Als collectieve beslissingen worden gemaakt op basis van een simpele meerderheid, zullen jij en je familie (die waarschijnlijk ook blauw zijn) in een land leven waar geen van jouw belangen ertoe doen. Je zult alle nadelen krijgen. Er is ook grote kans dat het volk zich houdt aan de feestdagen van de groene religieuze kalender en dat je naar je werk moet op dagen die veel voor jou betekenen. Er is ook grote kans dat belastinggeld zal worden besteed aan onderzoek naar ziektes waar voornamelijk groene mensen aan lijden. En dat het deel dat wordt besteed aan onderwijs en ouderenzorg niet in het voordeel is van jouw mensen. Soms zullen de groenen je iets gunnen. Ze geven je bijvoorbeeld een vrije dag op je meest belangrijke feestdag. Of misschien wat geld voor medisch onderzoek voor jouw mensen. Misschien openen ze wel scholen voor jouw kinderen. Maar het punt is dat op zijn minst, anderen zullen beslissen over de randvoorwaarden van jouw leven zonder dat je daar inspraak in hebt. Jij, als een blauwtje, zal overgelaten worden aan de welwillendheid van de groenen.

Zou je zeggen dat dit systeem gelijke waarden respecteert, onze morele steun verdient en daarom een democratie moet worden genoemd? Natuurlijk niet. De tirannie van de meerderheid is geen democratie.

Sommigen geloven dat het versterken van de directe democratie in de EU, door meer referenda bijvoorbeeld, zou kunnen leiden tot een betere democratie. Zij stellen dat wij, wanneer technisch en financieel mogelijk, de beslissingen zouden moeten maken in plaats van onze vertegenwoordigers. Sommigen vrezen dat het versterken van de directe democratie in de EU zou leiden tot een tirannie van de meerderheid. Wij geloven dat de directe democratie geen magische remedie is voor de problemen van onze democratieën en zeker niet de enige echte vorm van democratie. Maar het is ook niet iets dat moet worden vermeden. Of het tot de tirannie van de meerderheid leidt, is een kwestie van institutioneel ontwerp.

Als je wilt lezen over de gevaren van representatie en de gevaren van directe democratie, lees dan ons komende #WeDecide-artikel volgende week. We zijn ook geïnteresseerd in je mening. Wat vind jij van de tirannie van de meerderheid? Zou je bovendien meer directe democratie in de EU willen? Zo ja, waarom? Laat een reactie achter onder onze Facebook-post en bespreek je gedachten met ons en onze andere lezers.

#WeDecide