Tech & Rights

#MeAndMyRights: infobesitas - waarom massa-surveillance nutteloos is in de strijd tegen terrorisme

Massa-surveillance is ineffectief omdat het veiligheidsdiensten met zo veel informatie belast dat het onmogelijk is voor analisten om te identificeren wat belangrijk of relevant is.

by Israel Butler

Herinner je de film uit 2008 van Christopher Nolan nog? The Dark Knight, met in de hoofdrol Christian Bale als Batman? Er is een scène aan het einde van de film wanneer Batman wanhopig op zoek is naar de Joker (gespeeld door Heath Ledger), die op het punt staat een terroristische aanslag op Gotham City te plegen. Batman heeft de telefoon van iedereen in de stad afgeluisterd en een systeem gemaakt waarmee hij de joker kan vinden. Hij heeft een machine die de stem van de Joker herkent. Als de Joker binnen bereik van een willekeurige telefoon in de stad spreekt, geeft dit hem de locatie van de Joker. Batman vindt de Joker en de twee hangen nog een tijdje rond voordat Batman ... op de vlucht slaat? (Ik begrijp nog steeds niet echt waarom Batman de schuld moest nemen voor het vermoorden van Harvey Dent.)

Lees eerdere stukken van de #MeAndMyRights-serie

Massa-surveillance lijkt misschien een effectieve manier om terrorisme te bestrijden, maar dat is fictie. Het is niet hoe massa-surveillance in de praktijk werkt. Veiligheidsdiensten proberen massa-surveillance te gebruiken om nieuwe terroristische verdachten en samenwerkingen te ontdekken die ze nog niet kennen. Dus ze weten niet echt naar wie ze op zoek zijn. Als ze al een verdachte op het oog hadden, zouden ze gewoon hun telefoon aftappen of hun e-mails onderscheppen met behulp van gerichte surveillance.

Dit is simpel gezegd hoe massa-surveillance meestal werkt. Ten eerste verzamelen of onderscheppen de veiligheidsdiensten grote hoeveelheden informatie. Vervolgens filteren de autoriteiten deze gegevens om de informatie waarnaar ze kijken te verfijnen. Ze kunnen bijvoorbeeld alleen die e-mails selecteren die een bepaalde zin bevatten of alleen e-mails die zijn verzonden vanaf een Hotmail-adres of vanuit een bepaalde stad. Dan doorzoeken analisten wat er nog over is. Maar zelfs na het filteren blijft zoveel informatie over dat analisten meestal niet naar het meeste kunnen kijken. En veiligheidsdiensten zouden goed moeten controleren of iemand die wel als potentiële verdachte naar voren komt echt betrokken is bij terrorisme. Toen dit gebeurde in de VS, werden FBI-onderzoekers uitgezonden op duizenden achtervolgingen om mensen te ondervragen die volkomen onschuldig bleken te zijn. Dat is nogal een verspilling van middelen die in plaats daarvan kan worden gebruikt voor meer traditionele en effectieve onderzoeksmethoden.

Simpelweg te veel informatie

Dus hoe handig is massa-surveillance? Massa-surveillance heeft nog nooit geholpen bij het identificeren van een verdachte van terrorisme. Dit werd geconcludeerd door twee onderzoeken naar de Nationale Veiligheidsdienst (NSA) in de VS over de strijd tegen terrorisme. Een van deze onderzoeken werd uitgevoerd door het nationaal congres, dat toegang had tot geclassificeerde documenten en personeel van de NSA.

Maar waarom is massa-surveillance zo'n nutteloos instrument in de opsporing van terroristen? Dat is vooral omdat het gewoon te veel informatie produceert. Veiligheidsdiensten komen om in de informatie, zelfs nadat ze door middel van een aantal criteria hebben gefilterd. Er is zo veel informatie dat ze niet kunnen vinden wat belangrijk is en wat niet, wie een echte verdachte is en wie onschuldig is. Als we teruggaan naar het voorbeeld van Batman krijg je een beter idee waarom massa-surveillance niet werkt. Stel je voor dat de veiligheidsdiensten een magisch opsporingsapparaat voor terroristen hebben ontwikkeld, net zoals bij Batman. Stel je nu voor dat de veiligheidsdiensten opnames hebben van alle stemmen van alle terroristen in je land en hun magische apparaat kunnen gebruiken om met ingewikkelde algoritmes, met 90% zekerheid, te detecteren wanneer iemand die over de telefoon spreekt een terrorist is. Laten we zeggen dat er 3000 terroristen in totaal in je land zijn. Dat betekent dat dat apparaat 2700 terroristen opspoort. Niet eens zo slecht, toch?

Lees eerdere stukken van de #MeAndMyRights-serie

Het probleem voor de veiligheidsdiensten is dat als het systeem voor 90% nauwkeurig is, dat betekent dat het 10% onnauwkeurig is. Dus één op de tien keer luistert het naar een onschuldig persoon aan de telefoon en wijst die persoon ten onrechte aan als een terrorist. Als je 30 miljoen telefoongebruikers hebt, dan ga je ten onrechte 3 miljoen mensen identificeren als terroristen. En je zult geen onderscheid kunnen maken tussen de onschuldige 3 miljoen mensen en de 2700 echte verdachten. Je zou vervolgonderzoek moeten doen naar ongeveer 3 miljoen mensen om de 2700 terroristen te vinden. Houd in gedachten dat 90% nauwkeurigheid voor een test om terroristen te detecteren onrealistisch hoog is. We illustreren met dit percentage alleen dat zelfs een schijnbaar nauwkeurige test nutteloze resultaten kan produceren. Als we overwegen dat terroristen hun gedrag aanpassen om detectie te voorkomen, zijn de huidige methoden die worden gebruikt door veiligheidsdiensten waarschijnlijk veel minder nauwkeurig. In dit fictieve scenario zou een slimme terrorist bijvoorbeeld waarschijnlijk een stemmodulator gebruiken om zijn stem te vervormen.

Aan het einde van The Dark Knight vernietigt Lucius Fox (gespeeld door Morgan Freeman), de maker van Batman's wapens, de massa-surveillancemachine. Hij overtuigt Batman dat het onethisch is, omdat het een gigantische schending is van de privacy van onschuldige individuen en dat het gevaarlijk is omdat het veel macht geeft aan degene die het bedient. Ook al vind ik Christopher Nolan erg cool, is deze uitleg over waarom massa-surveillance slecht is niet toereikend. Maar ben niet bang: de komende weken zullen we in detail uitleggen waarom massa-surveillance schadelijk is voor onze democratieën.

Als je meer diepgaande informatie wilt of eens wilt kijken naar de bewijsstukken en onderzoeken waarnaar we verwijzen, kun je hier ons volledige rapport 'Veiligheid door Mensenrechten' (Engels: 'Security through Human Rights') bekijken.

#MeAndMyRights