Hoewel er regelgeving bestaat in Pools en internationaal recht die onbeperkte bewegingsvrijheid met een geleidehond garandeert, moeten de visueel gehandicapten vechten voor dit recht.
Een cliënt van de mensenrechtenorganisatie Helsinki Foundation of Human Rights (HFHR) reisde in 2014 van Lublin in het zuidoosten van Polen met de bus terug naar Warschau. Ze koos voor een particuliere lijndienst, maar de chauffeur weigerde haar toegang. Hij vertelde haar dat het vervoer van dieren niet is toegestaan volgens het beleid van het bedrijf.
Een rechtbank oordeelde in maart 2016 dat het bedrijf zijn excuses moet aanbieden en 5.000 złoty (ongeveer € 1.200) aan maatschappelijke doelen moet doneren. De uitspraak was juridisch niet-bindend. Volgens het hof was het gedrag van de chauffeur een schokkende vorm van discriminatie.
"De uitspraak van het hof is een duidelijk signaal dat het schenden van het wettelijke recht om openbare gebouwen te betreden, inclusief de transportmiddelen, van degenen die door geleidehonden worden geaccompagneerd," zei Dorota Pudzianowska, advocaat van het HFHR.
Discriminatie in restaurants
Dit is niet de eerste rechtszaak die door het HFHR in de gaten wordt gehouden die discriminatie van mensen met een geleidehond betreft. In januari oordeelde het Hof van de Eerste Aanleg in een rechtszaak die aangespannen was door visueel gehandicapten die toegang geweigerd waren omdat ze geleidehonden bij zich hadden.
Het restaurantpersoneel gaf hen te kennen dat het voor hen onmogelijk was het restaurant binnen te gaan en bood hen een tafel op het terras aan. Maar op dat moment veranderde het weer, het begon te gieten en de temperatuur daalde snel. De klanten bleven daarom liever binnen.
Zij informeerden het personeel over hun recht van onbeperkte bewegingsvrijheid en toonden hun certificaten, maar nog steeds mochten zij niet naar binnen. Nadat ze weigerden om buiten te eten, werd hen gevraagd het restaurant te verlaten. Volgens de klanten beweerde het personeel dat de honden wel eens de kinderen in het restaurant konden bijten.
Volgens de uitspraak van de rechtbank werd de klanten toegang geweigerd wegens een gebrek aan tafels en niet vanwege de aanwezigheid van de blindengeleidehonden of hun handicap. Om deze reden was er geen sprake van discriminatie.
Wet versus werkelijkheid
Mensen met gezichtsbeperking die een geleidehond bij zich hebben, worden in Polen vaak gediscrimineerd. Daarom is de wet een aantal jaar geleden gewijzigd. Tegenwoordig garandeert de Wet op beroeps- en maatschappelijke rehabilitatie en arbeid voor de gehandicapten toegang met honden tot de meeste openbare gebouwen zoals rechtbanken, bioscopen, theaters, restaurants, instellingen en openbare vervoersmiddelen.
Bovendien is iedere vorm van discriminatie op basis van een handicap verboden volgens Artikel 5 van de VN-Verdrag inzake rechten van personen met een handicap. Dit verdrag eist onafhankelijke en inclusieve deelname in het maatschappelijke leven en benadrukt het recht van gehandicapten op het recht van redelijke accommodatie.
Niettemin is het probleem van de visueel gehandicapten niet opgelost. De voorzitter van de stichting Vis Maior, die mensen met een visuele beperking ondersteunt, zei in een interview met de nieuwszender TVN24 dat zij nog steeds veel te maken hebben met voorbeelden waarin visueel gehandicapten die vergezeld worden door een blindengeleidehond de toegang tot openbare gebouwen is ontzegd. Dit gebeurt zelfs in gevallen dat er in hetzelfde gebouw activiteiten zijn georganiseerd voor de visueel gehandicapten.
De uitgave De verborgen meerderheid in Polen vertelt meer over de situatie van mensen in Polen met een visuele beperking.