Op elk van de laatste vijftien dinsdagen hebben we een video gepubliceerd over hoe je autoritaire regimes kunt overleven. Op de meeste dinsdagen ook een artikel. We schreven over hoe autoritaire leiders angst en een constant gevoel van gevaar creëren, en zo dan je rechten beperken om "de maatschappij veilig te houden". We schreven over waarom ze erop staan dat ze nog steeds democraten zijn (in feite de echte democraten!), en dat ze leugens verspreiden om zichzelf aan de macht te houden. We schreven over hoe je kunt controleren of een nieuwsstuk dat je tegenkomt betrouwbaar is en over hoe we als gemeenschap ervoor moeten zorgen dat mensen goede toegang hebben tot betrouwbare informatie.
Deze week is de laatste week van onze "Hoe overleef ik een autoritair regime?"-serie, waarin we schrijven over wat er gebeurt wanneer autoritaire leiders in Europe al onze vrijheden hebben gelimiteerd, onze media al in een propagandamachine hebben veranderd en al controle hebben gekregen over onze juridische sector - maar zich dan nog steeds niet veilig voelen.
Ze vervangen de democratie niet formeel in een dictatuur. En er is grote kans dat ze dat ook niet op korte termijn willen doen. Zo'n zet zou simpelweg te riskant zijn. Het zou te veel burgers woedend maken en zou zeker de EU erg irriteren. En een geïrriteerde EU is erg slecht voor je budget.
Daarom houden onze autoritaire leiders reguliere verkiezingen met een aantal echte oppositiepartijen. Maar ze zorgen ervoor dat niemand een kans heeft om echt te winnen.
Hoe doen ze dit? Valsspelen is een optie, maar Europese autoritaire leiders houden normaal gesproken van meer subtiele opties, die in ieder geval semi-legitiem lijken, op de oppervlakte. Eén van deze opties wordt 'gerrymandering'. Het betekent dat verkiezingsdistricten opnieuw worden afgebakend om je eigen verkiezingsbelangen te dienen. Waarom zou het helpen? Omdat als je het goed genoeg doet, je een duidelijke meerderheid in het parlement kan willen, zelfs wanneer je oppositie veel meer stemmers heeft. Zoals hier:
(Bron)
Experts zeggen dat de Hongaarse Fidesz partij dit al heeft gedaan een aantal jaar geleden. Maar dat is niet alles wat ze hebben gedaan. Ze hebben ook de proportionaliteit van het systeem aangepast - zodat de oppositie niet wordt gecompenseerd voor stemmen die ze zijn "verloren" in de districten waar maar één vertegenwoordiger gek genoeg altijd wint. Ze hebben regels geïntroduceerd die samenwerking tussen oppositiepartijen extreem moeilijk maakt. Ze hebben de handhaving van de verkiezingswetten, die in het voordeel van de oppositiepartijen zijn, ontzettend lastig. Tegelijkertijd hebben ze ervoor gezorgd dat het nadelig is voor hun competitie om ze strict te handhaven. Ook al waren de verkiezingen van 2014 en 2018 daarom vrij, ze waren verre van eerlijk.
Andere autoritaire leiders in de regio liggen ietwat achter - maar ze zullen zeker volgen. Polen's PiS-partij treedt al in Fidesz' voetsporen. In 2017 hebben ze een grote verandering in hun verkiezingswet geïntroduceerd. Vanaf 2019 zal de Nationale Verkiezingscommissie, het orgaan dat verantwoordelijk is voor het toezicht op alle verkiezing-gerelateerde dingen, niet meer bestaan uit rechters. In plaats daarvan bestaat de meerderheid uit personen die zijn benoemd door het parlement, wat op dit moment wordt gedomineerd door de PiS-partij. Met name zullen zij na de komende parlementsverkiezingen de volledige bevoegdheid hebben om de kiesgrenzen opnieuw op te stellen.
Als je wil voorkomen dat je land ook in de put raakt, stem dan in de Europese verkiezingen. Het EP kan niet voorkomen dat lidstaten een autoritaire wending nemen. Maar als je ervoor zorgt dat progressieve krachten de EP domineren, kan het elke autoritaire wending zeker te pijnlijk maken om te proberen. Bijvoorbeeld door bepaalde EU-financiering afhankelijk te maken van het respecteren van de basiswaarden van de EU.
PS: Hoewel onze autoritaire serie hier eindigt, beginnen we over een paar weken aan een serie over democratie en de Europese verkiezingen. En we zullen binnenkort onze favoriete autoritaire leider interviewen met zijn korte-termijnplannen. Blijf kijken.