Tech & Rights

#MeandMyRights: alleen een 'chilling effect'? Massa-surveillance vernietigt democratische verantwoording

Sinds de onthullingen van Snowden hebben journalisten en schrijvers zelfcensuur toegepast bij een breed scala aan kwesties - en dit is slechts een van de 'chilling effects' of afkoelende effecten van massa-surveillance.

by Israel Butler

Massa-surveillance maakt het veel moeilijker om nieuwe ideeën en informatie te ontwikkelen en te delen. Helaas is het onmogelijk om een negatief bewijs te leveren - we kunnen geen gegevens produceren over het aantal nieuwsverhalen of innovatieve concepten die er niet in zijn geslaagd het publiek te overtuigen van een nieuw idee vanwege massa-surveillance. Maar er is voldoende bewijs dat opinievormers zoals journalisten en activisten hun werk vertragen en soms stoppen, omdat massa-surveillance
de privacy ontneemt waarop ze vertrouwen om hun werk te doen. Dit is belangrijk, want met hun werk informeren ze het publiek en stimuleren ze debat en verandering. Deze neiging van journalisten en activisten om zichzelf te censureren vanwege surveillance, wordt het 'chilling effect' genoemd, omdat van de inbreuk op privacy wordt gezegd dat het bepaalde activiteiten 'afkoelt' (in de zin van vertragen of stoppen).


Lees vorige delen van de #MeAndMyRights serie!

Enquêtes hebben non-fictieschrijvers en journalisten gevraagd hoe ze hun gedrag hebben veranderd sinds de Snowden-onthullingen over de omvang van massa-surveillance. Een onderzoek onder zo'n 500 journalisten en non-fictieschrijvers in 'vrije' landen heeft het volgende aan het licht gebracht: vanwege massa-surveillance heeft 34% vermeden of serieus overwogen om het schrijven of spreken over bepaalde onderwerpen te vermijden; 31% heeft vermeden of serieus overwogen om bepaalde onderwerpen in telefoon- en e-mailconversaties te vermijden; 42% heeft social media activiteit verminderd, social media vermeden of overwogen om social media te verminderen of te verminderden. Uit een enquête van dezelfde organisatie die zich op de VS richtte, bleek dat journalisten en schrijvers vanwege massa-surveillance zelfcensuur toepasten met betrekking tot een breed scala aan kwesties, dus niet alleen onderwerpen met betrekking tot de nationale veiligheid, zoals militaire aangelegenheden. Onderwerpen waarvan journalisten aangaven dat ze ze vermijden: zaken in het Midden-Oosten, massale opsluiting, drugsbeleid, pornografie, de Occupy-beweging, de studie van bepaalde talen, historische kwesties zoals de bereidheid van de VS voor een nucleair conflict tijdens de Koude Oorlog en kritiek op de regering.

Een ander onderzoek op basis van interviews met journalisten, advocaten en (voormalig) overheidsfunctionarissen die werken aan de inlichtingengemeenschap, nationale veiligheid en rechtshandhaving in de VS laat zien dat onthullingen over massa-surveillance ervoor hebben gezorgd dat bronnen terughoudender zijn om naar journalisten te gaan. Dit maakt het moeilijker voor de media om informatie te verzamelen en artikelen te publiceren. Geïnterviewden verklaren dat klokkenluiders nu veel terughoudender zijn om contact op te nemen met journalisten over illegaal of onethisch gedrag. Dit komt omdat klokkenluiders vrezen dat het veel moeilijker voor hen is om anoniem te blijven, omdat massaal toezicht de autoriteiten in staat stelt metadata te zoeken om erachter te komen wie in contact is geweest met journalisten. Het zijn echter niet alleen klokkenluiders die werkzaam zijn op het gebied van nationale veiligheid en wetshandhaving die terughoudend zijn geworden om illegaal of onethisch gedrag aan de kaak te stellen. Zelfs organisaties die werken aan volledig niet-gerelateerde problemen zijn negatief beïnvloed. Zo is er een organisatie die de privacy van de medische dossiers van patiënten promoot en daarbij vertrouwt op anonieme informanten om te melden wanneer bedrijven de wet overtreden en illegaal patiëntendossiers delen. Deze organisatie meldde een significante daling van het aantal klokkenluiders dat naar voren kwam.

Lees vorige delen van de #MeAndMyRights serie!

Een studie van ongeveer 500 onderzoeksjournalisten in de VS meldde dat vanwege massa-surveillance: bijna 40% de manier waarop ze communiceren met bronnen heeft veranderd; bijna 50% heeft de manier veranderd waarop ze mogelijk gevoelige documenten opslaan en delen; bijna 30% heeft de manier veranderd waarop ze communiceren met andere verslaggevers, redacteuren of producenten; en 13% besloot geen contact op te nemen met een bepaalde bron.

Massa-surveillance verstoort ook het werk van verenigingen (met name belangengroepen) die belangrijk zijn voor de democratie omdat zij individuen in staat stellen deel te nemen aan de politiek door zich te organiseren om bepaalde ideeën, wetten of beleid te promoten. Verenigingen in de VS hebben gemeld dat hun leden terughoudend zijn geworden om met elkaar te communiceren, activiteiten te organiseren of eraan deel te nemen omdat ze door massa-surveillance riskeren hun identiteit en meningen openbaar te maken. Deze verenigingen voeren voor het grootste deel zelfs geen campagnes over beveiligingsaangelegenheden. Hun werk is hoogstens politiek controversieel, met onderwerpen als milieubescherming, wapenbeleid, drugsliberalisering en gelijkheid. Deze verenigingen hebben zelfs juridische stappen ondernomen waarbij ze beweren dat hun recht op vrije meningsuiting is geschonden vanwege het 'chilling effect' van massa-surveillance.

Als je meer diepgaande informatie wilt of eens wilt kijken naar de bewijsstukken en onderzoeken waarnaar we verwijzen, kun je hier ons volledige rapport 'Veiligheid door Mensenrechten' (Engels: 'Security through Human Rights') bekijken.


privacy , #MeAndMyRights