EU Watch

De hervorming van Italië's gevangeniswet: wat gaat er fout?

De Italiaanse penitentiaire wet dateert uit 1975 en weerspiegelt daarom verouderde procedures en inzichten in wat een aanvaardbare behandeling in gevangenissen is. Het is tijd voor een update.

by Federica Brioschi

Waar komt de hervorming vandaan?

Buiten de moeilijke tijden die Italië (en Europa) op dit moment doorstaan, is er ook goed nieuws: het Italiaanse parlement heeft besloten om de penitentiaire wet te hervormen. De herziening van de wet is de meest recente stap in de richting van hervormingen die zijn begonnen na het uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in de Torreggiani-zaak in 2013, toen Italië werd veroordeeld wegens overbevolking in gevangenissen.

Toen het Italiaanse parlement in juli 2017 begon met het formuleren van een delegerende wet om het penitentiaire stelsel te hervormen, presenteerde Liberties-lid Antigone 20 voorstellen om het strafwetboek bij te werken. Deze voorstellen omvatten de invoering van strengere limieten voor het gebruik van eenzame opsluiting, de formulering van een gedragscode voor politieagenten en gevangenisbewakers, het verbeteren van de kwaliteit en het gebruik van alternatieve disciplinaire maatregelen, meer onderwijs- en arbeidsmogelijkheden, en het opstellen van een speciale penitentiaire code voor minderjarigen.

Wat er goed gaat

Hoewel een definitief besluit over de hervormingswet nog niet is genomen, is de inhoud zeer recentelijk gepubliceerd en is het mogelijk om het (zeker vergeleken met de huidige wetgeving) als een stap voorwaarts te zien: de waardigheid van de persoon en zijn rechten worden centraal gezet, de Europese gevangenisregels worden in de wet vermeld en daarom opgenomen in de Italiaanse wetgeving. Dynamisch toezicht (dat tot nu toe informeel in Italiaanse gevangenissen is gebruikt) wordt eindelijk formeel erkend en gereguleerd, nieuwe technologieën voor de communicatie van gedetineerden met de buitenwereld worden in aanmerking genomen en de toegang tot alternatieve maatregelen wordt verbeterd.

Wat minder goed gaat

Het nadeel van deze hervorming is dat sommige garanties zijn ondermijnd. Om deze interventie te rechtvaardigen wordt vaak het trefwoord "vereenvoudiging" gebruikt; bovendien komt soms de echo van het oude idee van een 'corrigerende' institutie aan de oppervlakte.

Wat echt slecht gaat

Ondanks de positieve ontwikkelingen worden sommige gebieden van het strafrecht nog steeds genegeerd. Er is geen beweging om het recht op een seksleven, het recht op affectiviteit of het recht op vrijheid van godsdienst te hervormen, noch wordt er geen aandacht besteed aan het verbeteren van de specifieke situatie van buitenlanders en vrouwen.

Antigone's commentaar

Om deze redenen heeft Antigone een document vrijgegeven dat commentaar levert op het decreet. Dit is naar de leden van de commissie voor de rechtspraak van de kamer van afgevaardigden gestuurd. De opmerkingen betreffen de delen van de delegerende wet die niet in overweging zijn genomen, de hervormingen die zijn doorgevoerd maar die verder hadden kunnen worden doorgevoerd, en de negatieve wijzigingen van de penitentiaire code
"Dit is zeker een stap voorwaarts vergeleken met de penitentiaire code van 43 jaar geleden," zei Patrizio Gonnella, president van Antigone. "We zouden willen dat het nog moediger zou zijn, zodat het niet het momentum mist om een langdurige impact te hebben. Daarom vragen we de regering en de parlementaire commissies om aandacht te schenken aan de ontbrekende delen van de delegerende wet (over het recht op een seksleven, het recht op affectiviteit, de rechten van buitenlanders en vrouwen en over de vrijheid van godsdienst) en om de inhoud van het wetsdecreet over het nieuwe gevangenisreglement voor minderjarigen vrij te geven. "