Het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, beter bekend als het Verdrag van Istanboel, legt lidstaten van de Raad van Europa verplichtingen op om huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Polen, dat het verdrag in december 2012 heeft ondertekend, is een stap dichterbij officiële ratificatie nadat 254 leden van het Poolse Lagerhuis voor en 175 leden tegen hadden gestemd.
Tijdens het parlementaire debat over de ratificatie keerden vooral de rechtse partijen en de Katholieke kerk zich tegen het verdrag, dat niet verenigbaar zou zijn met de Poolse grondwet en Poolse tradities en ‘het gezin’ in gevaar zou brengen.
In een advies van de Helsinki Foundation for Human Rights (HFHR) van afgelopen december, stelt de ngo dat het Verdrag van Istanboel wel strookt met de grondwet en de ratificatie ervan daadwerkelijk zou bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld.
Sociale normen
Een van de verplichtingen die het verdrag oplegt is het bevorderen van ‘‘veranderingen in de sociale en culturele gedragspatronen van vrouwen en mannen’’. In haar advies merkt de HFHR op dat nationale autoriteiten zouden moeten bepalen welke stereotypen als negatief moeten worden aangemerkt en welke veranderingen in de sociale en culturele gedragspatronen van vrouwen en mannen wenselijk zijn.
‘‘Het verdrag geeft geen nadere duiding aan de sociale normen die de gedragsrollen tussen vrouwen en mannen bepalen, waardoor de lidstaten op dit gebied veel discretie wordt gelaten’’, stelt Barbara Grabowska-Moroz, advocaat bij de HFHR. ‘‘Het verdrag verbiedt de bevordering van rollen, gedrag, daden en eigenschappen die het idee van minderwaardigheid van vrouwen consolideren. Een van de verplichtingen van het verdrag is dan ook om af te rekenen met de sociale normen die geweld tegen vrouwen, waaronder huiselijk geweld, legitimeren.’’
De wet over de ratificatie van het verdrag moet nog worden goedgekeurd door de Senaat. Daarna is alleen nog de handtekening van de Poolse president nodig. ‘‘Wij zullen toekomstige wetgeving gerelateerd aan het verdrag zeker nauwlettend monitoren’’, zegt vicevoorzitter van de HFHR Adam Bodnar.