Tech & Rights

We hebben het recht om de politie te fotograferen!

Het plan van een Belgische minister om het fotograferen van agenten te verbieden zou een terugkeer naar censuur zijn en een erg slechte boodschap in een tijd waarin schendingen door politie tegen de media blijven doorgaan.

by David Morelli

Twee gevallen waarin de politie persmateriaal vernietigde tijdens een demonstratie tegen TTIP zijn de meest recente in een verontrustende trend van politieactie tegen de vrijheid van meningsuiting in België. De Belgische Liga voor Mensenrechten (LDH) eist een serieus en onafhankelijk onderzoek in deze misstappen van de politie tegen leden van de pers.

'Vieze linksen'

Heteerste geval betreft de tegenslagen van een ploeg van ZIN TV, een tv-kanaal op internet voor burgerparticipatie op het gebied van cultuur, educatie en informatie, tijdens de anti-TTIP demonstratie op 15 oktober.

De politie dwong een cameraman om alle beelden die hij die dag had opgenomen te wissen. Volgens ZIN TV zijn sommige van deze beelden bewijsmateriaal voor "de vernedering van demonstranten door de politie die hen bekeek als 'werklozen' en 'vieze linksen', die niets beters te doen hadden dan het volk lastig vallen."

Volgens de verklaring waren ook de “minachtende opmerkingen van de politiecommandant die voor de aanhoudingen verantwoordelijk was [..]” en “dreigementen tegen de demonstranten met traangas” vastgelegd.

Journalist zonder reden gearresteerd

Het tweede geval betreft een Italiaanse beroepsjournalist, lid van Fotoreporter Professionisti Associati. Hij deed verslag van de gebeurtenis en was in de buurt toen de politie-interventie plaatsvond.

Omdat hij zijn werk op dat moment al afgerond had, besloot hij te vertrekken in plaats van er meer betrokken bij te raken. Vervolgens werd hij twee blokken verderop aangehouden door drie agenten die hem vroegen zich te identificeren. Hoewel de journalist zei dat hij journalist is en daarbij zijn perskaart toonde, haalden de agenten de geheugenkaart uit zijn camera.

Vervolgens is hij in een busje meegenomen zonder opgaaf van redenen voor zijn arrestatie. Hij werd naar het hoofdbureau van de politie van de zone Brussel-Elsene gebracht en verbleef daar 36 uur, waarvan vijf op de koude binnenplaats. Nadat het Italiaanse consulaat en een Italiaanse Europarlementariër zijn status van journalist hadden bevestigd, werd hij vrijgelaten.

De politie gaf hem geen uitleg voor zijn aanhouding.

We hebben het recht om de politie te filmen

De LDH ziet door deze twee zaken en door getuigenverslagen die ze ontvangt via de monitorsite voor politiegeweld dat deze incidenten helaas niet op zichzelf staan. De website heeft verschillende meldingen ontvangen dat agenten burgers die een politie interventie probeerden te filmen dit hen weigerden, het voorkwamen of zelfs een klacht tegen ze indienden. De tegenslag van voormalig ere-vrederechter Jan Nolf afgelopen januari is een van de vele voorbeelden.

Dit illegale gedrag van de politie lijkt leden van de pers nu te beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om duidelijk te maken dat door het afnemen van een geheugenkaart uit de camera van een journalist, de politie zowel het recht op bronbescherming van de pers, als artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid beschermt, schendt.

Daarom vindt LDH het belangrijk om zowel burgers als journalisten, met of zonder perskaart, te herinneren aan een quote uit het boek Quels droits face à la police? (Welke rechten staan tegenover de politie?) van Mathieu Beys:

“Er is geen algemeen verbod op het fotograferen of filmen van politiehandelingen. Het is legitiem voor burgers en journalisten om politie-interventies te filmen of te fotograferen, zij het om informatie te verkrijgen of bewijsmateriaal van de volgorde van gebeurtenissen (…) Te worden gefotografeerd of gefilmd tijdens interventies is niet gênant voor een politieagent die professionele ethiek hoog in het vaandel heeft staan."

Volgens de Europese Commissie voor Democratie door Recht (“Commissie van Venetië”):

“...zouden deelnemers en derden niet verhinderd moeten worden om foto’s te maken van politiehandelingen of ze te filmen en ieder verzoek om aan de politie film of foto's af te staan die numeriek zijn opgeslagen, zouden eerst door een rechtbank moeten worden goedgekeurd.”

Door het ontnemen van de apparatuur zonder geldige reden of het wissen van beelden, pleegt de politie een misdrijf.

Verzoek tot onderzoek

De Liga voor Mensenrechten vraagt om een serieus en onafhankelijk onderzoek naar de beschuldigingen door ZIN TV en de Italiaanse journalist zodat de verantwoordelijken worden geïdentificeerd en, als de feiten zijn vastgesteld, maatregelen opgelegd krijgen.

Het feit dat de minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (NV-A) stelt dat hij een verbod op het registreren van beelden van politieagenten omwille van hun veiligheid overweegt is een gevaarlijk signaal voor de democratie. Het verbod op het particulier filmen of foto's maken van de politie door demonstranten, die geen misdaad hebben begaan, zou een terugkeer naar censuur zijn en een ernstige aanval op de vrijheid van meningsuiting.