Tech & Rights

Europa's microstaten schenden de meeste rechten

Europa's microstaten bieden veel plezier, glitter en glamour. Maar ze schenden ook de meeste rechten - zeker wanneer het aankomt op vrouwenrechten.

by Jonathan Day

De Europese microstaten Andorra, Liechtenstein, San Marino en Monaco hebben veel te bieden. Adembenemende uitzichten en middeleeuwse gebouwen verwelkomen ieder jaar velen toeristen, terwijl tax-free shoppen en lage belastingen ze een hemel op aarde maken voor de rijken.

Maar voor degenen die deze landen thuis noemen, is de realiteit veel minder glamorous. De bescherming van grondrechten ontbreekt ernstig in deze vier staten, en dit geldt met name voor vrouwenrechten. Abortus is in alle vier verboden en in Andorra, Liechtenstein en San Marino is het zelfs strafbaar in gevallen van verkrachting, incest of foetale misvorming.

Rechtenbescherming mist

Een recent artikel door Vice zet uit wat voor last dit legt op vrouwen in deze landen. In de afgelopen decennia hebben naar schatting duizenden vrouwen stiekem gereisd van Andorra naar Spanje of Frankrijk om abortussen te ondergaan. Volledige abortusrechten lijken zo ver weg dat activisten in deze landen inspelen op de lange termijn en zich eerst richten op het verkrijgen van abortusrechten in extreme gevallen van verkrachting, incest of foetale misvorming.

In Andorra lijkt dit zeker een zware strijd. In 2005 heeft de regering een nieuwe verordening geïntroduceerd waaronder vrouwen die veroordeeld zijn voor abortus, gevangenisstraffen van maximaal tweeëneenhalf jaar kunnen krijgen. Artsen die abortussen uitvoeren, kunnen in bepaalde gevallen tot 12 jaar gevangenisstraf krijgen.

Monaco staat abortus in deze gevallen toe, hoewel pas sinds 2009. En de streng katholieke staat blijft de enige plaats in West-Europa die geen enkele vorm van unie van hetzelfde geslacht erkent. Een wetsvoorstel over samenlevingscontracten was gepland om eerder dit jaar te worden besproken, maar het is nu uitgesteld tot ten minste oktober.

De katholieke kerk heeft een enorme invloed in elk van deze landen. De abortuswetten van Monaco werden pas versoepeld nadat religieuze autoriteiten zich onttrokken van wat intense oppositie was geweest. Naarmate de stemmen van de pro-choice beweging luider zijn geworden in Andorra, is de druk van de kerk ook gegroeid. De kerk heeft namelijk gedreigd om de bisschop te verwijderen en een einde te maken aan de bisschop's co-prinsdom op het moment dat abortus ooit legaal wordt. En de prins van Liechtenstein dreigde het land te verlaten als het daar zou gebeuren.

Hoop voor de toekomst

Er is reden om te hopen dat verandering niet ver weg is. In Liechtenstein lijkt het publieke sentiment te zijn opgewarmd voor het idee om abortus tot 12 weken te legaliseren in geval van foetale misvorming. Maar toen verklaarde de feitelijke leider van het land, Prins Aloi, publiekelijk dat hij zijn veto zou uitspreken over een aankomend referendum. Het verkleinde de kans dat de verandering doorging, maar 47,7 procent van de kiezers tartte hem nog steeds en stemde voor het voorstel.

Andorra's eerste straatprotest ten gunste van de decriminalisering van abortus vond plaats in september 2018. Het was een vreedzaam, goed bezocht evenement dat een belangrijke ontwikkeling markeerde in een land waar weinig publieke demonstraties van welke aard dan ook zijn geweest.

Gezien de voortgang van de bescherming van de mensenrechten in Europa in de afgelopen eeuw, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat er verandering komt in deze staten. Dit zal voortdurende, en verhoogde, vreedzame protesten van de mensen vergen - zowel bij de stembus als op straat.