Terugval in vrijheid van meningsuiting: aanval op LGBTIQ’s in Kroatië

De meest recente uitspraak van de rechtbank tegen Zagreb Pride is het resultaat van een georganiseerde campagne van kerkelijk-rechtse groepen die tot het Grondwettelijk Referendum van 2013 leidde waarin huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht verboden werden. Hun bredere conservatieve campagne heeft als doel om de mensenrechten van LGBTIQ-mensen te beperken en de seksuele en voortplantingsrechten in Kroatië in te dammen door onze partners uit de ‘stem tegen’ campagne van 2013 te benaderen. Deze zij

Zoals onze zaak aantoont, lukte het ze feitelijk om de het recht van Zagreb Pride en andere organisaties voor LGBTIQ en burgers die zich daarmee identificeren of de rechten van hen ondersteunen om hun op waarden gebaseerde oordeel met betrekking tot het homofobe karakter van iemands handelen in het openbaar te uiten, in te perken.

Lijst samenstellen

In een kortgeleden genomen besluit bevestigde de districtsrechtbank van Osijek het oordeel van de gemeentelijke rechtbank van Zagreb, die vond dat Zagreb Pride de persoonlijke eer en waardigheid van Karolina Vidović Krišto aantastte, inmiddels een voormalig werknemer van de Kroatische Radio & Televisie (HRT) door haar op de kandidatenlijst van de meest homofobe personen van 2013 te zetten.

Karolina Vidović Krišto is journaliste. Ten tijde van het publiceren van deze jaarlijst was zij in dienst van de HRT. Ondanks dat ze een werknemer was van een publieke instelling die de grondwettelijke verplichting heeft om gelijke behandeling en respect aan alle burgers te geven, ongeacht hun persoonlijke verschillen, toonde zij in haar tv-programma Slika Hrvatske de korte documentaire Het Kinsey Syndroom dat over het zogenaamde “Kinsey onderzoek” gaat.

Deze documentaire suggereert dat er een verband ligt tussen homoseksualiteit en pedofilie. Karolina Vidović Krišto stond erop dat de hierboven genoemde uitzending een voorbeeld was van informatief onderzoekende journalistiek is. Maar behalve dat ze er niet in slaagde om iemand van de LGBTIQ-gemeenschap de gelegenheid te geven om zulke beweringen te bespreken, gebruikte ze de documentaire ook zonder vooraf de copyrights van de productie verkrijgen. Dit was de aanleiding voor haar schorsing bij de HRT vanwege de schending van ethische code en auteursrechten. Bovendien was Karolina Vidović Krišto persoonlijk betrokken in het organiseren van het bezoek van Judith Reisman naar Kroatië.

‘Wetenschappelijk bewijs’

Judith Reisman beweert openlijk dat zij ‘wetenschappelijk’ heeft aangetoond dat homoseksualiteit pedofilie aanmoedigt en dat ouderschap door LGBTIQ-mensen intrinsiek fout is. Karolina Vidović Krišto ondersteunt deze uitspraken; dit kwam duidelijk naar voren in de portrettering van de inhoud van haar tv-programma, evenals haar publieke uitspraken dat homoseksualiteit een zonde is en zij als christen daar niet achter kan staan. Ook beweerde ze dat 85% van de pedofielen homoseksueel zijn.

Gezien de beschreven context, in het bijzonder dat Karolina Vidović Krišto journaliste is en daardoor zich aan hoge ethische normen hoort te houden én daarbij een bekende persoonlijkheid is, nomineerde Zagreb Pride haar als ‘homofoob van het jaar’ in 2013.

In de zaak Krišto versus Zagreb Pride beweren zowel de gemeentelijke rechtbank van Zagreb als de districtsrechtbank van Osijek dat Krišto alleen haar visie uitte dat “homoseksualiteit een persoonlijke keuze” is en op “geslachtsideologie” gebaseerd op zo’n keuze. Volgens beide rechtbanken is homoseksualiteit, omdat het een keuze en een ideologie is, daarom onderworpen aan legitieme kritische evaluatie. Vanuit deze visie oordeelden de rechtbanken dat het benoemen van haar acties als ‘homofoob’ onterecht was en de persoonlijke eer en reputatie van Karolina Vidović Krišto aantastte.

Kwelling

Tegelijkertijd lukt het de Kroatische rechtbanken niet om op hetzelfde niveau bescherming van ‘eer en reputatie’ te bieden aan al hun burgers, zoals in zaken die openlijke stellingnames ter discussie stellen dat homoseksualiteit een ‘medische aangelegenheid’ is, om preciezer te zijn: een ziekte. In de zaak Poljaković vond de districtsrechtbank van Zagreb dat Professor Ivan Poljaković van de Universiteit van Zagreb de bescherming van vrijheid van meningsuiting genoot toen hij publiekelijk beweerde dat homoseksualiteit wetenschappelijk bewezen was als een ziekte en zodanig door de samenleving zou moeten worden benaderd. In de visie van de rechtbank waren deze uitspraken geen schending van de waardigheid van burgers die zichzelf als LGBTIQ omschrijven.

Verder vond de gemeentelijke rechtbank van Varaždin dat in de beroemde zaak Krešić tegen de Universiteit van Zagrebs Management en Informatiefaculteit uit 2012, Krešić de eer en reputatie van zijn collega’s aan de faculteit schond omdat hij via diverse media publiekelijk sprak over de pesterijen die hij door zijn collega’s ervoer vanwege zijn seksuele oriëntatie.

Het fascinerende aan dit oordeel is het feit dat in parallelle procedures zowel de gemeentelijke rechtbank van Varaždin als de districtsrechtbank van Varaždin vonden dat Krešić inderdaad een slachtoffer van pesterijen door collega’s was vanwege zijn seksuele oriëntatie. Met andere woorden: ironisch genoeg werd Krešić gestraft voor het gebruikmaken van zijn vrijheid van meningsuiting om publiekelijk de waarheid te vertellen.

Censuur

Met dit in het achterhoofd nam Zagreb Pride een stevige standpunt in om niet feitelijk de censuur die de Kroatische rechtbanken oplegden te accepteren, maar om zonder enkel compromis de fundamentele rechten op vrijheid van meningsuiting van alle burgers, LGBTIQ’s inbegrepen, te verdedigen en deze vrijheid te garanderen, ongeacht de kosten van de juridische maatregelen en de gigantische gedingkosten.

Dit heeft als gevolg dat Zagreb Pride een grondwettelijke klacht gaat indienen tegen het oordeel van de districtsrechtbank van Osijek en het Grondwettelijk Hof gaat vragen om zijn recht op vrijheid van meningsuiting opnieuw vast te stellen. Zagreb Pride zal direct een rechtsgedingstrategie voor het Europees Hof voor de Mensenrechten in Straatsburg ontwikkelen, mochten de procedures in eigen land op niets uitlopen. Tenslotte zal Zagreb Pride een aantal nieuwe zaken aanspannen als onderdeel van strategische gedingvoering om de beschreven juridische doctrine van Kroatische rechtbanken te veranderen die aanzienlijk de reikwijdte van de vrijheid van meningsuiting in Kroatië beperkt.

Om bovengenoemde redenen heeft Zagreb Pride te maken met nooit eerder voorgekomen financiële moeilijkheden die onze activiteiten en inzet in de strijd voor gelijkheid en respect voor de mensenrechten van LGBTIQ’s in Kroatië. Als u in de vrijheid van meningsuiting gelooft, zoals Zagreb Pride, vragen wij u vriendelijk om in onze strijd met ons solidair te zijn met een financiële bijdrage als u dat gepast vindt. Wij zullen nooit gaan zwijgen in het benoemen van homofobie, bifobie en transfobie.

De strijd gaat door!

Namens Zagreb Pride:

Jay Poštić, Uitvoerend coördinator

Ivan Novosel, bestuursvoorzitter